به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبر قم به نقل از شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مرآت، شهریورماه امسال بود که وزارت بهداشت موجی سنگین علیه طب اسلامی و سنتی به راه انداخت. مدیرکل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت در این ماه، بدون اشاره به فعالیت بزرگانی همچون آیت الله تبریزیان و حکیم خیراندیش، گفته بود که افراد مدعیِ طب اسلامی، دام خود را برای بیماران پهن کرده و با منع آن ها از مراجعه به پزشکان طب رایج، آن‌ها را مجبور به استفاده از شیوه‌های درمانی نادرست و بدون مستندات علمی خود ترغیب می‌کنند.

سخنگوی وزارت بهداشت هم در همان ایام گفته بود که چیزی به نام طب اسلامی نداریم! این در حالی است که انجمن علمی طب سنتی چندی قبل با اعلام برائت از جریان سوءاستفاده کننده از نام اسلام در طب، اعلام کرده بود:«مروجین این جریان در محافل عمومی و بعضاً اماکن مذهبی به‌دور از چشم مسئولین سلامت کشور و علمای برجسته و با سوءاستفاده از عقاید پاک مردم به اسلام و مکتب اهل بیت عصمت(ع) اقدام به ویزیت بیماران و فروش داروهای مجهول‌الهویه‌ای که نام اهل‌بیت(ع) را بر روی آن گذاشته‌اند، می‌کنند.» البته این که چیزی به نام طب اسلامی نداریم سخن شگفتی است که پرداختن به آن مجالی ویژه می طلبد.

ما در گفتگو با مرتضی حسینی منش، مدیر دفتر طب سنتی قم، از مدرسان حوزه و دانشگاه و نیز از شاگردان پروفسور خیراندیش به برخی از وجوه طب اسلامی-ایرانی پرداخته ایم. شایان ذکر است، دفتر طب سنتی قم بیش از 2 هزار دانشجو دارد.

گفتگوی مرآت با حسینی منش را در ادامه می خوانید:

مرآت- ارزیابی شما از وضعیت گرایش مردم دنیا به طب سنتی چیست و طب ایرانی-اسلامی در میان انواع طب چه جایگاهی دارد؟

دنیای امروز در حال گرایش به سمت طب سنتی است. در بسیاری از کشورهای اروپایی 70 تا 80 درصد از نسخه ها گیاهی هستند. در برخی از کشورهای پیشرفته پیش و پس از عمل های جراحی از زالو برای بهبود حال بیماران استفاده می کنند. هر کشور، در طب بومی گرایش خاص خود را دارد و معمولا در کشورهای مختلف طب بومی به عنوان طب مکمل مورد توجه قرار می گیرد.

چینی هایی که به طب ایرانی رجوع می کنند!

طب ایرانی و طب چینی در زمره مشهورترین طب های سنتی جهان قرار دارند. حتی وقتی چینی ها در حوزه طب سنتی به مشکلی برمیخورند به طب ایرانی رجوع می کنند. طب سنتی ایران 7 هزار سال قدمت دارد. طب اسلامی ما نیز بسیار مهم و کاربردی است. حکماء ایران پس از اسلام، طب اسلامی-ایرانی را بر مبنای آموزه های وحی و تجربه گسترش دادند.

در حال حاضر گرایش به طب سنتی بسیار زیاد شده و علاقه مردم به استفاده از آموزه های طب سنتی روزافزون است. علما و حکمای ما نیز بر استفاده از طب سنتی تأکید دارند اما به هر حال روند توجه به این طب، کند است و ما انتظار داریم که نهادهای ذیربط بیش از پیش به طب سنتی و اسلامی توجه کنند.

مرآت- در ماه های اخیر اظهارات خصومت جویانه ای علیه طب سنتی و اسلامی توسط برخی از مقامات وزارت بهداشت مطرح شده است. برخی از مسئولان ارشد وزارت بهداشت به صراحت اعلام کرده اند که ما چیزی به نام طب اسلامی نداریم! آیا این اظهارات را یک تشخیص علمی می دانید یا گزاره هایی ایدئولوژیک؟

یک شخصیت غربی درباره همزیستی صاحبان مذاهب و فرق در هند جمله ای دارد. او می گوید با این که خدا، قرآن و پیامبر در میان مسلمانان مشترک است اما هرروز شاهد برادرکشی در میان مسلمانان هستیم؛ این در حالی که صاحبان هزاران فرقه در هند بدون کشتار در کنار هم زندگی می کنند. همین مسأله را درباره طب اسلامی درنظر بگیرید.

یازده هزار روایت طبی داریم

در هند هزار مکتب طبی وجود دارد. در هند می گویند هرکس که می تواند بیماری را درمان کند، ما نه تنها مانع او نمی شویم بلکه به او افتخار هم می کنیم. در ایران هم باید اینگونه باشد و شایسته سالاری در درمان حاکم شود. ما 11 هزار روایت طبی داریم و چنانکه گفتم طب سنتی ما 7 هزار سال قدمت دارد. برخی از کتاب های بوعلی سینا همین امروز هم در اروپا تدریس می شود.

چرا در شرایط تحریم طب خودبنیاد اسلامی مورد توجه قرار نمی گیرد؟

کسانی که طب اسلامی را نفی می کنند با طب سنتی هم مخالفند. ما باید دشمن شناسی خود را تقویت کنیم. برخی از مقامات اسرائیل می گویند نظام تغذیه، بهداشت آموزش و پرورش ایران باید در دست ما باشد! غرب تحریم های دارویی را علیه ایران اعمال می کند. این امر می تواند برای ما مایه عبرت باشد. چه کسانی پشت پرده این قضایا هستند؟ و چرا طب خودبنیاد ما در شرایطی که تحریم ها به ما فشار می آورد، مورد توجه قرار نمی گیرد؟

مرآت- چندی قبل حجت الاسلام طباطبایی، رئیس موسسه دارالحدیث قم سخنانی را علیه طب اسلامی بیان کردند. مواضع ایشان با مواضع مقامات وزارت بهداشت همسو بود. ایشان به روایت هایی استناد کرده اند و مدعی شده اند که ما چیزی به نام طب اسلامی نداریم! شما اشاره کردید که 11 هزار روایت اسلامی در حوزه طب وجود دارد. آیا جناب طباطبایی از این احادیث بی اطلاع هستند؟

کتابی در چهار جلد تحت عنوان «دراسه فی طب الرسول المصطفی(ص)» اثر آیت الله تبریزیان در معرض قضاوت مردم قرار دارد. ما 14 هزار روایت طبی داریم که آیت الله تبریزیان، 3 هزار روایت ضعیف در این حوزه را کنار زده و 11 هزار حدیث را از میان آن ها برگزیده اند. ایشان 30 سال است که این روایت های قوی و متقن را تدریس می کنند. آیات قرآن نیز به مسائل طبی اشاره دارند.

این ها دستورات طبی نیست؟!

کسی نمی تواند این مسأله را انکار کند. ما وقتی در محضر علامه مصباح یزدی بودیم ایشان می گفتند طب منحصر در اسلام نیست بلکه اسلام آن را تکمیل کرده است. امیرالمومنین(ع) به امام حسن(ع) چهار توصیه طبی دارند. ایشان می گویند اگر می خواهی از طبیب بی نیاز شوی چهار کار را انجام بده. اگر مجالی باشد در ادامه این چهار دستور امیرالمومنین(ع) را بیان می کنم.

این ها دستورات طبی نیست؟ امام صادق(ع) می فرماید غذای ما دوای ماست. من نمی دانم عده ای چگونه می خواهند مثلا دستورات اهل بیت(ع) در باب تغذیه را رد کنند! اما مطمئنم هرچه که پیشرفت کند دشمن به سراغش می آید و بدل آن را به مردم ما عرضه می کند. دشمن در این باب هم با ما دشمنی می کند.

مرآت- از جمله نکاتی که آقای طباطبایی مطرح کرده بودند این بود که هدف دین ارائه دستورات طبی نیست! آیا اهداف عالی دین با ارائه دستورات طبی تعارض دارد؟!

ببینید ما چند پرسش داریم. شما می دانید که واکسن در تمام دنیا اختیاری است؛ با این حساب چرا در ایران، واکسن اجباری است؟ چرا دیگر مکاتب طبی در ایران نمی توانند به درستی کار کنند و تنها باید طب شیمیایی فعال باشد؟ هندی ها بیماری های خود را با ماساژ و روغن مالی درمان می کنند و چینی ها با طب سوزنی و طب مکمل. چرا ایران کاسه داغ تر از آش است؟

بیشترین حجامت ها در اسرائیل انجام می شود!

پیامبر(ص) می فرماید در شب معراج فرشتگان به من توصیه کردند که خودت حجامت کن و به امتت توصیه کن که حجامت کنند که حجامت درمان تمامی بیماری هاست. با این حساب چرا در نجف، قم یا مشهد موسسه حجامت بزرگی نداریم؟ بزرگترین موسسات حجامت دنیا در آلمان و اسرائیل هستند! بیش ترین میزان حجامت مربوط به اسرائیل است.

آیت الله مکارم می گوید بزرگترین مرکز شیعه شناسی خود اسرائیل است! آن ها کتاب های اهل بیت(ع) را می خوانند، چون می دانند که اهل بیت(ع) علم لدنی دارند و مثل ما بر اساس آزمون و خطا رفتار نمی کنند. حال این که کسانی بگویند هدف دین طبابت نیست مساله علیحده ای است!

مرآت- ایشان البته به نقلی از شخصی به نام متطبب اشاره می کند که به نزد امام صادق(ع) می رود و وقتی امام از شغل او سوال می کنند، او می گوید طب من، طب عربی است. آقای طباطبایی می گوید این که امام(ع) او را از این سخن نهی نکرده اند، مصداق تقریر امام است! پاسخ شما نسبت به این نتیجه گیری چیست؟

این نتیجه گیری خطاست. امام صادق(ع) و دیگر ائمه(ع) برخی آنچه را که از علم طب موجود بود رد نمی کردند اما روایاتی داریم که تصریح می کنند که «ما بهتر از این علم را داریم» به هر حال اکراهی در هیچ بخشی از دین وجود ندارد و ائمه نمی خواستند طب اسلامی به جبر بر مردم تحمیل کنند اما اگر از آن ها سوال میشد می گفتند که طب نزد ماست.

طب اسلامی را از سرشاخه های آن بگیرید

امام باقر(ع) در پاسخ به یک طبیب می گوید ما طبیب الاطباء هستیم. امام صادق(ع) می گوید اگر شرق و غرب عالم را جستجو کنید باز باید به درِ خانه ما اهل بیت رجوع کنید. شما باید علوم مربوط به طب اسلامی را از سرشاخه های آن بگیرید و نه افرادی همچون حجت الاسلام طباطبایی امروز آیت الله تبریزیان و حکیم خیراندیش در این حوزه حرف هایی برای گفتن دارند.

مرآت- امروز انجمن هایی با هدف گسترش فرهنگ خام گیاهخواری در ایران فعالیت می کنند که چندان نسبتی با طب اسلامی ندارند. موضع طب اسلامی در قبال خام گیاهخواری چیست؟

طب اسلامی خام گیاهخواری را نمی پذیرد اما به هر حال این گونه از رویکردهای تغذیه ای-درمانی، در مقابل درمان های شیمیایی حرفی برای گفتن دارند. در حدیث داریم که اگر چهل روز بر کسی بگذرد و گوشت نخورد، مسلمان نیست. ما البته به همه مکاتب طبی احترام می گذاریم. حرف ما این است که طب اسلامی افضل و اکمل است اما مردم باید این آزادی را داشته باشند که مکاتب مختلف طبی را انتخاب و تجربه کنند.

برخورد ما با دیگر مکاتب طبی، سلبی نیست.

مرآت- یکی از مسائلی که انجمن های خام گیاهخواری مطرح می کنند این است که هیچ موجودی به جز شیر مادر، شیر موجود دیگری را بنوشند. موضع طب اسلامی در این ارتباط چیست؟

ما این سخن را رد می کنیم. ما معتقدیم خرد بشری ناقص و عقل معصومین(ع) کامل است. در احادیث داریم که اگر کسی از لاغری رنج می برد، گوشت را در شیر بپزد و بخورد. پیامبر(ص) می فرماید گاو، گوشتش مرض، شیرش شفا و روغنش دواست. روایات بسیار زیادی درباره شیر داریم. متأسفانه احادیثی علیه شیر و عسل و حجامت جعل کرده اند اما روایات صحیح و صریحی در این ارتباط داریم.

مرآت- طب اسلامی در مقابله با سرطان چه راهکارهایی ارائه می دهد؟

انواع سرطان ها البته با یکدیگر تفاوت هایی دارند؛ مزاج ها نیز با یکدیگر تفاوت دارند. تفاوت اقلیم ها نیز در این میان کم اهمیت نیست. نسخه حکما بر اساس احادیث و روایات همان چهار دستور امیرالمومنین(ع) به امام حسن(ع) است. در بالا اشاره کردم که امام علی(ع) به امام حسن(ع) می گوید: فرزندم، انجام 4 کار تو را از طبیب بی نیاز می کند.

ریزه خواری، هضم غذا را مختل می کند

بر اساس این دستور، نباید تا پیش از گرسنگی غذا بخوریم. در احادیث داریم که:«صوموا تصحوا: روزه بگیرید تا تندرست باشید.» متأسفانه سبک غذایی ما و به ویژه خانم ها که بیشتر در آشپزخانه هستند به گونه ای است که ریزه خواری می کنیم و چند غذا را با هم می خوریم. ما با این کار اجازه هضم غذا را به بدن نمی دهیم و غذاها در معده جمع می شوند. در صورتی فرایند هضم و دفع باید به درستی صورت بگیرد.

سفره هایی که جلوی تلویزیون پهن می شوند عامل پرخوری هستند!

دستور دوم امیرالمومنین(ع) این است که پیش از سیر شدن، دست از غذا بکشید. پیامبر(ص) می فرماید معده را به سه بخش تقسیم کنید، بخشی برای غذا، بخشی برای آب و بخشی برای هوا. متأسفانه ما فرزندان خود را اینگونه تربیت نمی کنیم و ائمه(ع) الگوهای ما نیستند. همین که ما سفره های غذا را جلوی تلویزیون پهن می کنیم باعث می شود حواسمان پرت شود و بیشتر غذا بخوریم و پرخوری مادر بسیاری از بیماری هاست.

قبل و بعد از غذا نمک بخورید و پیش از خواب به دستشویی بروید

سومین نکته خوردن نمک، پیش و پس از خوردن غذاست. پیامبر(ص) می گوید خوردن نمک پیش و پس از غذا هفتاد بیماری سخت، همچون جذام، پیسی و دیوانگی را برطرف می کند. البته مقصود نمک پودر سنگ یا نمک دریاست.

و چهارمین نکته این است که باید پیش از خواب حتما به دستشویی بروید. بوعلی سینا هم بر این مسأله تأکید می کند. اگر به همین چهار نکته عمل شود، بسیاری از بیماری ها از انسان دور خواهد شد. حکمای قدیم می گفتند تنها اگر غذا را خوب بجوید از تمامی بیماری ها در امان خواهید بود.

مرآت- بابت وقت ارزشمندی که در اختیارم قرار دادید سپاسگزارم.

من هم از شما بابت این گفتگو تشکر می کنم.

مخاطبان محترم می توانند پرسش های خود در حوزه طب اسلامی را از طریق آیدی mhasanz@ و یا از طریق آدرس meraatnews@chmail با ما در میان بگذارند.

گفتگو و تنظیم: محسن حسن زاده