«اینجانب دوستی عزیز که بیش از 30 سال با او آشنا و روحیات عظیمش را از نزدیک درک کرده ام از دست دادم و اسلام خدمتگزاری متعهد و ایران فقیهی فداکار و استان یزد سرپرستی دانشمند را از دست داد.»(گزیده ای از سخنان امام خمینی(ره) در ارتباط با شهادت آیت الله صدوقی)
آیت الله حاج شیخ محمد صدوقی در 1286 خورشیدی در یزد متولد شد و در 13 سالگی با ورود به مدرسه علمیه، مقدمات منطق و بخشی از سطوح فقه و اصول را نزد بزرگانی همچون «سید علی محمد کازرونی، حاج شیخ غلامرضا فقیه خراسانی، علی بمان و محمد زارچی» فرا گرفت و در 1348 خورشیدی به منظور ادامه تحصیل به قم مهاجرت کرد و در آنجا دروس سطح، خارج فقه و اصول را در محضر آیات عظام «حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی، سید صدرالدین صدر، سید محمد تقی خوانساری، سید حسین بروجردی و ...» به پایان برد و به درجه اجتهاد نایل آمد.
آیت الله صدوقی در بدو ورود به شهر قم با امام خمینی(ره) روابط دوستانه و صمیمانه ای برقرار کرد و همچنین از حمایت ویژه آیت الله حایری یزدی برخوردار و برخی امور حوزه از جمله مسایل مالی به وی واگذار شد.
آیت الله صدوقی در دوران ستم شاهی طاغوت از پیشگامان مبارزه با این رژیم بود و همواره با امام راحل در زمینه مسایل نهضت، ارتباطی تنگاتنگ داشت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از طرف ایشان به امامت جمعه یزد منصوب شد، همچنین طرف مردم یزد به عنوان نماینده به مجلس خبرگان راه یافت.
وی از دور اندیشی و روشن بینی سیاسی بالایی برخوردار بود و از نخستین افرادی به شمار می رفت که با تیز بینی، خطر منافقان را درک کرد و به مبارزه با آنان و روشنگری علیه این گروهک پرداخت.
این شهید گرانقدر به همین دلیل از طرف گروهک منافقین چندین بار مورد سوء قصد قرار گرفت و سرانجام در 11 تیرماه 1361 خورشیدی پس از ادای فریضه نماز جمعه هدف حمله ناجوانمردانه آنان قرار گرفت و به شهادت رسید. وی پس از آیات عظام «محمدعلی قاضی طباطبایی، مدنی و عبدالحسین دستغیب»، چهارمین امام جمعه ای بود که خط سرخ شهادت را با طول قامت ایمان خود امتداد بخشید.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی به مناسبت سالروز شهادت آیت الله صدوقی چهارمین شهید محراب به گفت وگو با «اصغر شکری مقدم» استاد دانشگاه و کارشناس مسایل سیاسی پرداخت.
شکری مقدم با بیان نقش و عملکرد شهید صدوقی در پیروزی انقلاب اسلامی، گفت: آیت الله صدوقی در سال های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت های گسترده ای را بر مبنای اعتقاد به نهضت امام خمینی(ره) انجام داد. وی با حمایت از فداییان اسلام و پناه دادن سیدعبدالحسین واحدی از اعضای فداییان اسلام در منزل خویش تا مدت ها خشم رژیم پهلوی را برانگیخت.
نگارش اعلامیه در ارتباط با ضرب و شتم و کشتار تعدادی از محصلان علوم دینی در مدرسه فیضیه و به امضا رساندن آن به وسیله دیگر علما از جمله مهمترین اقدام هایی به شمار می رود که آیت الله صدوقی در طول زندگی خود انجام داد. همچنین اعلام عزای عمومی 15 خرداد 1357 خورشیدی، بیانیه تحریم جشن های نیمه شعبان، بیانیه ای به مناسبت واقعه سینما رکس آبادان، صدور اعلامیه علیه دولت آشتی ملی (دولت شریف امامی) و صدور بیانیه به مناسبت جمعه خونین 17 شهریور 1357خورشیدی از دیگر فعالیت های موثر این مجاهد بزرگ در راه پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به سفرهای شهید صدوقی به شهرهای مختلف کشور و تاثیر آن در پیروزی انقلاب اسلامی بیان داشت: آیت الله صدوقی حدود 21 سال در قم اقامت گزید که با سال های حکومت رضاخان پهلوی و اوج فشار بر روحانیان و افراد مذهبی همزمان بود. چهارمین شهید محراب همواره در ارتباط با مسایل گوناگون با امام(ره) مشورت می کرد و منزل خویش را پناهگاه شهید نواب صفوی و یارانش کرده بود. وی به عنوان یک مبارز، نقش هماهنگ کننده روحانیان و مردم را با اقدام های امام راحل برعهده داشت.
او به دنبال درخواست های مکرر مردم یزد به این شهر رفت و با استقبال بی نظیری روبرو شد. پس از تبعید امام(ره) مبارزه های وسیعی را آغاز کرد، به گونه ای به دیدار معمار بزرگ انقلاب در پاریس رفت و در تحصن علما در دانشگاه تهران در پی بسته شدن فرودگاه به وسیله شاپور بختیار حضور داشت. آیت الله صدوقی نقش قابل توجهی در بر هم چیدن خانه های گروهی منافقان ایفا کرد. درایت و مدیریت وی سبب شد تا شهر یزد و مردم آنجا از کمند توطئه ها به دور بماند. او با وجود کهولت سن در جبهه های حق علیه باطل حاضر شد که حضور وی در عملیات بیت المقدس و فتح خرمشهر همیشه در یادها ماندگار خواهد ماند.
وی اعتدال و میانه روی را از بارزترین ویژگی های آیت الله صدوقی دانست و اظهار کرد: اعتدال، تواضع، میانه روی و ... از جمله صفت های اخلاقی این روحانی به شمار می رفت که همین ویژگی ها سبب شده بود تا مردم یزد، وی را به عنوان الگوی برجسته ای بشناسند. آیت الله صدوقی علاوه بر مطالعات دینی، حوزوی و پیشینه‌های تربیتی و محیطی؛ مسوولیت‌های مختلف اجرایی را نیز بر عهده داشت و از نگاه ژرف و محتوایی نسبت به فعالیت های فرهنگی و دینی برخوردار بود و از بیان مطالب غیرواقعی و تحریف ها در برخی مداحی ها و سخنرانی ها به شدت رنج می برد و اعتقاد محکمی به مبانی نظری و عملی امام راحل داشت و به آنها عمل می کرد.
این کارشناس امور سیاسی نقش آیت الله صدوقی را در ترویج اندیشه های دینی بسیار مهم ارزیابی کرد و یادآور شد: بزرگان اسلام در هدایت جامعه، استکبار ستیزی و مبارزه با فساد، عدالت خواهی، شهادت طلبی، صبر و مقاومت در برابر دشمنان در دوران جنگ تحمیلی و جنگ نرم نقش آفرین بوده اند، از این رو الگوگیری از آنان امری مهم در ترویج و تبیین فرهنگ اسلامی و رویارویی با هجمه های فرهنگی است. آیت الله صدوقی از بزرگترین و تاثیرگذارترین افراد در ترویج اندیشه های دینی و آرمان های انقلاب اسلامی به شمار می رود که در این زمینه مجاهدت های فراوانی در راستای پشتیبانی از نهضت امام خمینی(ره) داشته است. بهره گیری و الگوگرفتن از اندیشه های عالمان دین برای هدایت و مبارزه با نفوذ فرهنگی دشمنان امری مهم و ضروری محسوب می شود که بایستی از ظرفیت های مختلف در راستای معرفی و تبیین اندیشه این بزرگان در جامعه بهره برد. همانطور که آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری در وصف شهید صدوقی می فرمایند: «درباره مرحوم آیت الله شهید صدوقی گفتنی بسیار است و فضایل اخلاقی و معنوی و روحی و فکری ایشان شایسته آن هست که درباره اش ساعت های متوالی بحث شود و من یک نفر هم برای بیان همه ابعاد شخصیت ایشان کافی نیستم بلکه باید از مجموعه دوستان و آشنایان قدیمی ایشان سخنانی درباره ایشان شنید تا بتوان چهره ای از آن بزرگوار ترسیم کرد.»
شکری مقدم در پایان با اشاره به چگونگی شهادت آیت الله صدوقی و ترویج اندیشه های این بزرگوار در جامعه کنونی، گفت: وی به دلیل تاثیرگذاری فراوان در جریان انقلاب، خشم دشمنان انقلاب را برانگیخته بود که به همین دلیل چندین بار نیز هدف سوءقصد منافقان قرار گرفت. سرانجام در یازدهم تیر 1361 خورشیدی پس از نماز پرشکوه جمعه به وسیله منافقان به ضرب گلوله به شهادت رسید و چهارمین شهید محراب نام گرفت.
با توجه به مسایل دنیای کنونی از جمله حفظ میراث انقلاب اسلامی و مسایلی چون حضور داعش، چنین شخصیت هایی الهام بخش و تاثیر گذارند و میراث انقلاب اسلامی را از نو زنده می کنند. دستگاه های فرهنگی و دیگر نهادهای مهم ظرفیت های عظیمی در راستای معرفی عالمان دین برای نسل جوان هستند، با شناخت این بزرگان و تلاش در جهت تبیین و ترویج ارزش های دینی در سایه فعالیت های فرهنگی می توان نسل انقلابی و باتقوا تربیت کرد که در برابر توطئه های فرهنگی دشمن آسیب پذیر نباشند.
*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مریم همتی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9117**2002**9131
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.
