گروه دین و اندیشه: حضرت امام خمینی، رضوان ا... تعالی علیه، در مدح حضرت فاطمه معصومه (س)، قصیده ای دارند كه در دیوان ایشان نیز به چاپ رسیده است. حضرت امام در آن شعر، حضرت معصومه (س) را به عنوان "فاطمه ثانی" معرفی می كنند و همه كمالات و فضایلی را كه در حضرت زهرا(س) سراغ داریم، به نوعی در حضرت معصومه (س) بیان كرده اند، كه شروع فرمایش امام این است:"زیبد اگرخاك قم به عرش كند فخر"؛ یعنی در خاك قم یك گوهر گرانبهایی نهفته است كه به موجب آن، خاك قم این ارزش را دارد كه به عرش افتخار كند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبر قم به نقل از بولتن نیوز، در مقام علمی حضرت معصومه (س) همین بس كه بگوییم زمانی عده ای از مردم كوفه برای پرسش یك مسأله مهم فقهی به مدینه آمدند كه پاسخ آن را از امام كاظم(ع) سؤال كنند، حال آن كه آن حضرت در مسافرت بودند. مردم به در خانه امام رفتند و حضرت معصومه (س)، كه در آن زمان دختری هفت ساله بودند، به مردم گفتند كه سؤالتان را بنویسید و بدهید.
آنها سؤال را نوشتند و حضرت پاسخ سؤال آنها را نوشت. آنان بدون این كه به پاسخ یك دختر هفت ساله اعتماد كنند، از شهر مدینه بیرون رفتند كه در بین راه با كاروانی روبرو شدند كه اتفاقاً امام كاظم(ع) هم در آن كاروان بودند.
آنان با اظهار خوشحالی، جریان را برای ایشان تعریف كردند. امام(ع) فرمودند كه آن نامه را بدهید تا ببینم پاسخ چه بوده است. وقتی ایشان پاسخ دخترشان را دیدند، فرمودند:"فداها ابوها"؛ یعنی پدرش فدای او باد.
در زمان امام رضا (ع) هم این احتمال وجود دارد وقتی كه ایشان به خراسان تشریف بردند، پاسخ مسایل فقهی و مشكلات دینی مردم را به حضرت ارجاع داده باشند.
به مناسبت میلاد با سعادت حضرت فاطمه معصومه (س) گفتگویی ترتیب داده ایم با حجت الاسلام والمسلین احمد عابدی که مشروح آن را در ادامه ملاحظه می کنید:
* لطفاً با تبیین واژه عصمت، قدری درباره این مقام حضرت توضیح دهید؟
باید گفت كه عصمت یك امر تشكیكی است. یك بار شما می گویید چهارده معصوم و یك بار هم می گویید 124 هزار پیامبر معصومند. هر دو درست است؛ یعنی 124 هزار پیامبر هم عصمت دارند، پس چرا ما می گوییم چهارده معصوم؟ این بدان معناست كه بالاترین درجه عصمت را چهارده معصوم(ع) دارند و این معنی اش این نیست كه كسی معصوم نباشد.
با توجه به اینكه عصمت یك امر تشكیكی است پس می توان گفت كه بالاترین عصمت را چهارده معصوم(ع) دارند. پس این عصمت را می توان هم در حضرت زینب دید و هم در قمر بنی هاشم. قطعاً حضرت فاطمه معصومه (س) هم این عصمت را خواهند داشت. البته باید به این نكته هم توجه كنیم كه هم عصمت و هم علم لدنی، چیزی است كه هم اكتسابی است و هم موهبتی، یعنی این طور نیست كه خدای متعال بی جهت كسی را به این درجه برساند. این طور هم نیست كه بعضی تصور كنندخدا هر را كه دلش خواست پیامبر می كند و هر كسی را خواست امام می كند و هر كس را نخواست، نه. در مقابل، این هم درست نیست كه بگوییم هر كس تلاش كند، می تواند خودش را به این درجه برساند. چنین درجه ای ، هم به تلاش نیازمند است هم به تفضل خدا.
بنابراین این بزرگواران یك كمالات روحی و یك ظرفیتی در خودشان دارند و یك لطفی هم از ناحیه خدای متعال به آنان می شود.
* لطفاً درباره مقام شفاعت حضرت معصومه (س)، بویژه از زبان مبارك ائمه اطهار(ع) اگر سخن هست، بیان كنید؟
نكته ای كه خیلی جالب به نظر می رسد و حتی برخی مراجع تقلید هم آن را ذكر كرده اند، این است كه امام نهم(ع) فرموده اند:"هر كس حضرت معصومه (س) را زیارت كند، بهشت بر او واجب می شود" یا امام صادق(ع) طبق یك روایتی می فرمایند: "همه امت جد من محتاج شفاعت حضرت معصومه (س) اند و با شفاعت ایشان به بهشت می روند"
خوب ما اگر بخواهیم همین یك سخن را تحلیل كنیم، باید بگوییم كه بسیاری از امت رسول خدا (ص) محتاج شفاعت حضرت می باشند، در واقع مقام شفاعت ایشان را نشان می دهد. و اینكه در زیارتنامه ایشان می خوانیم:"وان لك عندا... شاناً من الشأن". احتمال دارد این شأن مخصوصی كه برای حضرت(س) ذكر شده، همان باشد كه عرض شد.
جالب است كه بدانیم به جز حضرت معصومه (س) ما هیچ امامزاده ای را پیدا نمی كنیم كه زیارت "ماثور" داشته باشند؛ یعنی اینكه خود ائمه(ع) برای او زیارت نامه گفته باشند، حضرت معصومه (س) چنین افتخاری را دارد. شاید پس از نجف اشرف، مدفن هیچ امامزاده ای و حتی امام معصومی را نتوان یافت كه این چنین مراجع تقلید، دور آن حلقه زده باشند.
* از این همه مقام والایی كه برای حضرت معصومه (س) تبیین شده، آیا می توان به نوعی توجه اسلام را به ارزش و مقام زن استنباط كرد؟
در مورد جایگاه زن در اسلام. این مسأله برای ما روشن است كه زن، امام نیست، اما می تواند ولی خدا باشد. فاطمه زهرا(س) ولی خداست. حضرت معصومه (س) هم ولی خداست. از طرفی امام خمینی(ره) واژه ولی را معنا كرده اند.
ایشان می فرمایند:"ولی یعنی نهایت قرب به خدا". اینكه می گوییم حضرت معصومه (س) یا حضرت زهرا(س) ولی خدا هستند؛ یعنی مقرب ترین افراد به خدا بوده اند. این نشان می دهد كه در فرهنگ و نگاه شیعه، حتی نزدیكترین افراد به خدا را نیز در زنان جستجو می كنیم. به هر حال آنچه كه كمال است، قرب به خداست و قرب به خدا هم مربوط به روح انسان است.
* به مؤسس بزرگوار حوزه علمیه قم، مرحوم حاج شیخ عبدالكریم حائری اشاره كردید. به نظر شما چه انگیزه هایی موجب شد كه ایشان قم را برای چنین كاری انتخاب كنند؟
تا زمان مرحوم شیخ عبدالكریم حائری، قم هیچ وقت از جنبه حوزه علمی و حدیثی تهی نبوده است. برای مثال می نویسند كه مرحوم سیدبحرالعلوم و حتی صدرالمتألهین به قم می آمدند، در خیابان منتهی به حرم كفشهای خود را در می آوردند. و با پای برهنه می رفتند، و اعتقاد داشتند كه آنجا قبر علما و محدثین شیعه است و این اتفاقات مربوط به قبل از دوره مرحوم شیخ عبدالكریم بوده است. اینها نشان می دهد كه قم همیشه شهری عالم و معلم پرور بوده و محدثان بزرگی در آن بوده اند.
نقل می كنند مرحوم شیخ عبدالكریم هم وقتی بیمار می شوند توسلی به حضرت سیدالشهدا(ع) پیدا می كنند كه من برای آخرتم كاری نكرده ام و آن توسل باعث می شود كه ایشان شفا یابند و پس از عزیمت به ایران و حضور در اراك، مردم قم به اراك رفته و ایشان را دعوت می كنند. این بود كه آن بزرگوار به قم تشریف آورده و حوزه علمیه عظیم قم را تأسیس می كنند. به هر حال سابقه علمی قم در این انتخاب كاملاً نقش داشته است.
*به نظر شما كدام بعد از شخصیت حضرت معصومه (س) ناشناخته مانده است كه شایستگی طرح داشته باشد؟
اگر من بخواهم بحث پایانی ام را راجع به حضرت فاطمه معصومه (س) عرض كنم، باید به جایگاه قدسی حضرت اشاره كنم و به جایگاه و مكانت روحی و طهارت حضرت معصومه (س).
به هر حال طهارت یك طهارت ظاهری و یك طهارت معنوی و باطنی است. اینكه یك بانویی به یك چنین عظمتی برسد، كه هزار و چند صد سال، مراجع تقلید شیعه دور او حلقه بزنند، درسشان را كنار مرقد مطهر او برگزار كنند، سر وقت نماز و عبادتشان در كنار حضرت معصومه (س) باشند و واسطه بین خود و خدای خود را حضرت معصومه (س) قرار دهند، این حكایت از آن مقام قدسی روح مطهر حضرت معصومه (س) دارد. آن چیزی كه پیام اصلی حضرت معصومه (س) برای همه مردم كشور و بویژه خانمها و نسل جوان است، اینكه یك انسان با عبادت و معنویت، به چه درجه ای می تواند برسد.
من یادم است كه مرحوم علامه طباطبایی در ایام ماه مبارك رمضان، همیشه كارشان این بود كه نیم ساعت مانده به اذان مغرب حركت می كردند و به حرم می آمدند و پس از زیارت و دعا، وقتی كه اذان گفته می شد، بلند می شدند، و به عنوان افطار، بوسه ای نثار ضریح مطهر حضرت می كردند.
آری خدا را در علم می توان یافت، ولی خدا را در عبادت بهتر می توان جستجو كرد. این گونه است كه یك بانویی با طهارت و عبادتهایش به مقامی می رسد كه فقهایی مثل مرحوم بروجردی و فیلسوفانی مثل ملاصدرا این گونه به دور آستان مقدسه اش حلقه می زنند.
