کد خبر ۴۴۳۴۰ انتشار : ۱۸ مرداد ۱۳۹۶ ساعت ۰۳:۲۱
سید رضا مؤدب، محسن دلیر

کنکاشی پیرامون حدیث تفسیری بعوضه در تفسیر قمی و آسیب های آن

در این مقاله با بررسی علمی و روشمند سند و متن روایت بعوضه و نقد فنی آن، از جمله تشکیل خانواده حدیثی و تحلیل متنی احادیث مرتبط، بررسی امکان جمع دلالی یا ترجیح هر یک از احادیث، مشخص شده که حدیث بعوضه دچار آسیب نقل به معنای بدون رعایت شرایط شده است.

چکیده

در گذر زمان، برخی از احادیث، دچار آسیب هایی شده اند که از جمله آنها، نقل به معنا بدون رعایت شرایط آن، تحریف و نیز تطبیق غیر دقیق با آیات قرآن است. این آسیب ها مانع از فهم صحیح و پذیرش بدون بررسی احادیث می شوند. بنابر این لازم است برای پذیرش یک حدیث یا نفی صدور آن و در صورت پذیرش، دست یابی به فهم صحیح از آن، نخست به کنکاش از مصدر و اعتبار آن پرداخت. از جمله احادیثی که بعضی از مفسران ادعا کرده اند جعلی است، حدیث بعوضه در تفسیر قمی از امام صادق (ع) است که در آن گفته شده مراد از بعوضه در آیه 26 سوره بقره، امیرالمؤمنین است. حدیث دیگری در تفسیر امام عسکری (ع) نقل شده که برخی آن را نشان جعلی بودن حدیث بعوضه دانسته اند، در برابر برخی تلاش کرده اند تا راه حلی برای جمع میان این دو حدیث بیابند. در این مقاله با بررسی علمی و روشمند سند و متن روایت بعوضه و نقد فنی آن، از جمله تشکیل خانواده حدیثی و تحلیل متنی احادیث مرتبط، بررسی امکان جمع دلالی یا ترجیح هر یک از احادیث، مشخص شده که حدیث بعوضه دچار آسیب نقل به معنای بدون رعایت شرایط شده که زمینه ساز آسیب فهم نادرست از تفسیر آیه است و نیز آسیب های تحریف در متن و تدلیس در سند روایت بعوضه قابل ریشه یابی است و نیز ثابت شده که تطبیق واژه "بعوضه" بر امام (ع) به عنوان بطن آیه 26 سوره بقره نادرست می باشد.

کلیدواژه ها: حدیث بعوضه؛ تفسیر قمی؛ تفسیر امام عسکری(ع)؛ جعل حدیث؛ تحریف

نویسندگان:

سید رضا مؤدب: استاد/دانشگاه قم

 محسن دلیر: دانشجوی دکتری/دانشگاه قم  

 مجله تحقیقات علوم قرآن و حدیث - دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 32، زمستان 1395.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.   

برچسب ها :قم
شماره پیامک قم نا: 50001717150598رایانامه: info@Qumna.com