کد خبر ۴۵۴۸۰ انتشار : ۸ شهریور ۱۳۹۶ ساعت ۱۳:۰۲
در جلسه بنیاد قم‌پژوهی مطرح شد؛

لزوم احیای مجموعه‌های تاریخی در مسیر قم به تهران

قم - احیای راه شوسه قم و مجموعه‌های بین راهی تاریخی در این مسیر یکی از موضوعاتی است که می‌تواند ما را در حفظ میراث گذشته یاری دهد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبر قم به نقل از خبرنگار مهر، در دوره قاجار تنها پنج راه اصلی شوسه در کشور وجود داشت که یکی از این راه‌ها مسیر قم به تهران بود که در سفرنامه‌هایی به این راه اشاره شده است. شکل‌گیری چند کاروانسرا در این مسیر نشان می‌دهد که این راه اهمیت فوق العاده‌ای داشته و شهر قم در همان روزها هم محور مواصلاتی کشور محسوب می‌شده است.

امروز حتی به گفته سید محمد مهدی معصومی، پژوهشگر معماری و شهرسازی، بخشی از سنگفرش این راه باقی مانده اما بناهای مسیر اکثر یا تخریب شده و یا رو به نابودی قرار دارند و برای احیای آنها باید فکری کرد.

کاروانسراهای علی آباد، کوشک نصرت، منظریه و امارت مهندسیه از جمله بناهای راه شوسه قم محسوب می‌شوند که قدمت قاجاری داشته و اهمیت بسیاری از دید پژوهشگران حوزه معماری و شهرسازی دارند.

معصومی معتقد است کاروانسراهای دوره قاجار به دلیل تفاوتی که در نوع ایجاد نظم و امنیت در آن زمان اتفاق افتاده بود، تفاوت‌هایی با کاروانسراهای دوره گذشته دارند که این موضوع در کاروانسراهای مسیر قم تهران به خوبی دیده می‌شود.

تبدیل کاروانسرای کوشک نصرت به پاسگاه

وی که شامگاه سه‌شنبه در جلسه بنیاد قم‌پژوهی صحبت می‌کرد، با اشاره به تبدیل شدن کاروانسرای کوشک نصرت به یک پاسگاه گفت: روند ویرانی این کاروانسرا در تصاویر هوایی سال ۴۳ مشهود است.

وی در توضیح کاروانسرای منظریه افزود: منظریه نمونه‌ای از کاروانسرای آخر قاجار است که برونگرا شده و نسبت به کاروانسراهای عصر صفوی تفاوتی در نگاه به امنیت دارد.  

این پژوهشگر معماری و شهرسازی با اشاره به وجود جلو خان و درختانی برای پذیرایی و دو بال راست و چپ در کاروانسرای منظریه اظهار کرد: این بنا در حال حاضر در تملک پادگان نظامی قرار دارد.  

به گفته معصومی، برج و بارو در گذشته کاربرد دفاعی داشته اما در دوره قاجار به دلیل وجود نیروهای امنیتی کاربرد تزئینی پیدا می‌کند.

سردر زیبای کاشی‌کاری شده کاروانسرای منظریه که در عکس‌های تاریخی می‌توان از آن نشان یافت و همچنین وجود دو حجره پیشخوان که به زیبایی آراسته شده‌اند، نشان دهنده اهمیت این بنا است.

همچنین به گفته این پژوهشگر معماری، ورودی کاروانسرای منظریه با کاروانسراهای دوره سلجوقی بسیار متفاوت است. یک ورودی بسیار دعوت کننده و گشوده دارد که با حالت تدافعی قبل تفاوت‌های بسیاری در آن دیده می‌شود.

وی افزود: کاروانسراهای دوره قاجار فضای خلوتی در دورن خودشان دارند و با داشتن یک حیاط خلوت در کنار حیاط عمومی امکانات خاصی برای افراد مهم ایجاد می‌کنند.

پل شاهی یا پل عسکر آباد دیگر بنای مسیر راه شوسه قم است که معصومی به آن اشاره می‌کند. این پل در گذشته پنج قوس داشته که امروز سه قوس از آن باقی مانده است.

ساخت هتل مهندسیه در زمان قاجار در قم

وی با اشاره به ساخت هتل مهندسیه در زمان قاجار در قم گفت: این نخستین هتل قم بود که در چهار راه غفاری کنونی قرار داشت و سال ۱۳۰۱ توسط مهندس الممالک ساخته شده بود.

این پژوهشگر حوزه معماری ضمن توصیف این بنا اظهار کرد: این بنا بنا در جلو یک عمارت کلاه فرنگی داشته که بعدها تبدیل میشود به اولین پست خانه قم و هنوز سه چهار طاقی در گوشه بنا وجود دارد.

مهندسیه یک بنای قصر مانند بود که با حجم پردازی‌ها در جلوی عمارت و وجود دو ایوان بزرگ و یک شاه نشین، زیبایی خاصی داشته است.

معصومی با اشاره به اینکه داخل این مهمان خانه مبلمان غربی ومیز غربی وجود داشته است ابراز کرد: مهندسیه یکی از سه ساختمانی بوده که انگلیسی ها زمان جنگ جهانی دوم می‌آیند آن را تصرف می‌کنند.

وی افزود: هیچ اثری از این بنا باقی نیست و تنها بنایی که ممکن اسنت بتوانیم با این بنا مقایسه کنیم مهمان خانه قزوین است.

این پژوهشگر حوزه معماری و شهرسازی با اشاره به اهمیت حفظ میراث راه شوسه قم - تهران گفت: معصومی: می‌توانیم بخشی ازاین راه را به همراه بخشی از این بناها احیا و مرمت کرده و زندگی بین راهی به شکل ۱۵۰ سال پیش را بازسازی کنیم.

برچسب ها :قم
شماره پیامک قم نا: 50001717150598رایانامه: info@Qumna.com