به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبر قم به نقل از خبرگزاری تسنیم از قم، با توجه به اینکه یافته‌های پژوهشی یکی از راهکارهای مؤثر و مهم در افزایش کارایی مورد توجه است و اصولاً اصلاح و بهبود و پیشرفت نظام آموزشی و هر اقدامی که برای روشن ساختن اهمیت تحقیق و موانع پیش روی آن وجود دارد در گرو اجرای پژوهش‌های تربیتی است. کارشناسان و پژوهشگران نیز در این زمینه معتقدند یکی از راه حل‌های اساسی و بنیادی برای مسائل و مشکلات موجود آموزشی انجام پژوهش‌های کاربردی در این زمینه‌هاست و در واقع تضمین صحت در تصمیم‌گیری‌ها نیز مستلزم استفاده از نتایج پژوهشی است.
به همین بهانه در رابطه با موانع و مشکلات تحقیق و پژوهش به‌طورکلی به‌ویژه در استان قم به گفت‌وگو با پژوهشگری پرداختیم.
فرهنگ و نهادینه شدن راه‌های پژوهشی در کار برنامهریزان
زهرا موحدی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در قم، با اشاره به گرایش روزافزون معلمان و پژوهشگران به انجام طرح‌های پژوهشی اظهار داشت: در صورت مهیا شدن زمینه‌های رشد و بالندگی در عرصه علوم انسانی و تعلیم و تربیت شاید در کوتاه‌مدت یا آینده‌ای نه‌چندان دور به پیروزی‌های چشمگیری در این حوزه دست می‌یابیم. حال با این پیروزی به همان نسبت با دور شدن از طرح‌های تحقیقاتی به وادی مطالعات نظری و تحلیلی نزدیک‌تر خواهیم شد، که این امر تحرکی صعودی و دلگرم‌کننده را در پی ندارد.
از نظر این پژوهشگر حال همین کندی در عرصه تحقیقات نظری و نظر پردازی بسیاری از تصمیمات اخذ شده از مباحث فرهنگی و مقولات علوم انسانی را با ابهام و پیچیدگی‌هایی همراه کرده است. عده‌ای ضعف پژوهشی در این بخش از تحقیقات را از این واقعیت که موضوع‌های تحقیق از ارزش کاربردی قابل انتظار بی‌بهره بوده و در نتیجه موافق مقتضیات دستگاه‌های اجرایی گزینش نشده است می‌بینند، عده‌ای نیز توجه مراجع تصمیم‌گیرنده در امر پژوهش را معطوف به حوزه‌های فنی دانسته و میزان سرمایهگذاری آموزشی در سطوح فوق را به مراتب بیشتر از سرمایهگذاری در افزایش توان آموزشی -پژوهشی رشته‌های تخصصی علوم نظری، به‌ویژه علوم انسانی قلمداد می‌کنند.
وی با بیان دیدگاه‌های مختلف در امر پژوهش تصریح کرد: حال با بیان دیدگاه‌های مختلف این نکته به نظر می‌رسد که علیرغم اقدامات مؤثر و پژوهش‌هایی که در جهت پژوهش محوری و اقدام پژوهی در حوزه آموزش و پرورش صورت گرفته، برای رسیدن به حد مطلوب در این زمینه راهی طولانی باید پیمود و در این راه پژوهش باید از حد احساس گذشته و به‌صورت فرهنگ مطرح و نهادینه شود.
گسترش پژوهش با باور و امکان به‌کارگیری یافته‌های پژوهشی
موحدی با اشاره به حد مطلوب اقدامات پژوهشی عنوان کرد: در حد مطلوب، یک معلم باید کلاس درس خود را به‌عنوان یک محیط مناسب برای انجام پژوهش‌های تربیتی در نظر گرفته و با استفاده از روش‌های علمی، تجربیات خود را به محک بررسی و آزمایش بگذارد. حال برای کاهش خطا و انحراف و به حداقل رساندن آن در امر آموزش و پرورش، باید در میان تصمیم‌گیرندگان و برنامهریزان، فرهنگی و باوری به وجود آورند که برای اتخاذ هر تصمیمی در آموزش و پرورش با توجه به موقعیت خاص آن، بر یافته‌های پژوهشی استناد شود.
به گفته این پژوهشگر، یکی از شرط‌های گسترش و بسط پژوهش اعتقاد به آن است. در واقع قبول این اصل که اصلاح، بهبود و پیشرفت اجزای نظام آموزشی منوط به پژوهش‌های تربیتی و استفاده از یافته‌های آن می‌شود. بنابراین باید در پی راهکارهایی چون ایجاد باور پژوهشی و نیز امکان به‌کارگیری یافته‌های پژوهشی فراهم شود. با تلاش برای جستجوی راهکارهایی به‌منظور نشر و اشاعه یافته‌های پژوهشی و گسترش و انتشاریافته‌ها با تدوین مقالات، علاوه بر اطلاع و آگاهی برنامه ریزان از نتایج و یافته‌های پژوهشی، منجر به پذیرفته و نهادینه شدن فرهنگ پژوهش در میان تمامی آن‌ها می‌شود.
وی برنامه‌ریزی را یک فرایند فنی و تخصصی دانست و افزود: تهیه و تدوین برنامه‌های مفید و ثمربخش مستلزم آشنایی دقیق با اصول و فنونی است که صحت و اعتبار آن در میدان عمل به اثبات رسیده باشد. حال از ارکان و اصول این کار اجرا و ارزشیابی دقیق و حساب شده است که این اجرای صحیح برنامه‌ها در گرو آگاهی مجریان امور از آخرین یافته‌های علمی می‌شود.
نتایج پژوهشی تضمین صحت و سلامت در تصمیم‌گیری‌ها
در همین رابطه رئیس گروه تحقیق و پژوهش آموزش و پرورش استان قم گفت: انجام پژوهش‌های کاربردی یکی از راه‌حل‌های اساسی و بنیادی برای مسائل و مشکلات موجود در امر آموزش است چرا که تضمین صحت و سلامت در تصمیم‌گیری‌ها، مستلزم استفاده از نتایج پژوهشی می‌شود.
امیر ملاحسینی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در قم، با اشاره به اهمیت تحقیق و پژوهش در کارایی افراد اظهار داشت: اصولاً اصلاح و بهبود و پیشرفت نظام آموزشی و هر اقدامی که برای روشن ساختن اهمیت تحقیق و موانع پیش روی آن وجود دارد در گرو اجرای پژوهش‌های تربیتی خواهد بود و در واقع یکی از راهکارهای مؤثر و مهم در افزایش کارایی مورد توجه انجام فعالیت‌های پژوهشی است.
به گفته این مسئول آموزشی یکی از راه‌حل‌های اساسی و بنیادی برای مسائل و مشکلات موجود آموزشی انجام پژوهش‌های کاربردی در این زمینه‌هاست و تضمین صحت و سلامت در تصمیم‌گیری‌ها نیز مستلزم استفاده از نتایج پژوهشی می‌شود.
وی با اشاره به فعالیت‌ها و خدمات مرکز علمی تحقیقاتی فرهنگیان استان قم تصریح کرد: مرکز علمی تحقیقاتی فرهنگیان استان قم با برخورداری از امکانات بالقوه در این بخش و نیروهای محقق در زمینه تحقیقات گام‌های مؤثری برداشته که همین امر انگیزه نیروهای متخصص در این بخش را تقویت می‌کند.
نبود نگاه پژوهشی عاملی برای شکست کارآمدترین برنامه‌ها
ملاحسینی به بیان خدمات این مرکز پرداخت و افزود: مرکز علمی تحقیقات فرهنگیان استان با وجود 8 هزار عضو فرهنگی و 2 هزار و 600 دانشجوی غیرفرهنگی و 28 هزار عنوان کتاب، 2 هزار و 300 پایان‌نامه و 2 سالن مطالعه و یک سالن مرجع مجهز به منابع علمی به‌روز است که برای عموم مردم استان قابل استفاده می‌شود.
رئیس اداره تحقیق و پژوهش آموزش و پرورش استان قم، با اشاره به برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی پژوهشی این مرکز عنوان کرد: در سال 95 با برگزاری تعداد 920 کارگاه آموزشی به همراه ساماندهی بیش از یک هزار پژوهشگر و دو هزار کارورز و جلسات گفتمان‌های پژوهشی در بین پژوهشگران، خدمات اقدام پژوهی قابل‌توجهی انجام‌شده است و هر ساله در این زمینه موفق به کسب رتبه‌های برتر کشوری شده‌ایم.
به نظر می‌رسد نبود نگاه پژوهشی و فقر اطلاعاتی را می‌توان عاملی برای شکست کامل بهترین و کارآمدترین برنامه‌ها دانست. این در حالی است که جامعه با بهره‌گیری از تحقیق با عنوان تنها امکان شناسایی و برنامه‌ریزی برطرف شدن معضلات جاری خود می‌تواند علاوه بر گسترش فرهنگ تحقیقاتی به امر نظام بخشی به جامعه علمی خود نیز پرداخته و پژوهش و تحقیق را به‌عنوان یک عنصر بنیادین سازمان‌دهی کند.
گزارش از الهام پناهی فر
