با گسترش هویت شیعی و اهمیت یافتن اعتقادات، فضیلت خاک عتبات امامان و امام زادگان موجب شد تا دفن در جوار ائمه اطهار و بزرگان اسلام آرزوی هر مسلمانی ایرانی گردد و قم با توجه به جایگاه خود به عنوان حرم آل البیت از چنین ویژگی مستثنی نبود.
همین امر موجب شد در طول تاریخ به ویژه پس از دوران صفویه به بعد در جوار بسیاری از امام زادگان قم قبور متعددی حتی به شکل خانوادگی ویژه افراد شکل بگیرد که نشان از ارادت و علاقه مردم ایران زمین به ساحت امامان زادگان بود.
استناد به روایات و احادیث شیعی در مدفون شدن در جوار ائمه و بزرگان دین به عنوان فضیلت موجب گردید مقابری انفرادی و یا خانوادگی که گاه به سمت معماری اصیل ایرانی و اسلامی پیش می رفت و در آن هنر معماری به صورت چشم نوازی تجلی می یافت در کنار امام زادگان در قم شکل گیرد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبر قم به نقل از ایسنا، با توجه به فزونی جمعیت و گسترش شهر نشینی و تغییر و تحول در ساختارهای معماری نوین و در نظر گرفتن مسائل بهداشتی، اجتماعی و فرهنگی، در سالهای اخیر دفن اموات در جوار بسیاری از امام زادگان در داخل شهر قم محدودیت یافت و تعداد بیشماری از این قبور ساماندهی شد و برخی از امام زادگان از وضعیت آرامستان خارج گردید و به فضایی فرهنگی مبدل شد.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قم در گفت و گو با خبرنگار ایسنا در خصوص چنین اعتقادی از دیرباز تاکنون می گوید: در سطح کشور بیش از 8 هزار امام زاده وجود دارد که طبق اسناد بالغ بر 400 شخصیت متصل به فرزندان و نوادگان اهل بیت(ع) در استان قم مدفون هستند و در این راستا 100 بقعه متبرکه نیز در قم شناسایی شده است.
حجت‌الاسلام سید اسماعیل حسینی مقدم افزود: در گذشته دفن اموات با توجه به اعتقادات شیعی در جوار این امام زادگان انجام می گرفت که با توجه به برخی از مسائل فرهنگی و بهداشتی، 3 سال قبل ممنوعیت هایی در دفن اموات در برخی از امامزادگان در داخل شهر قم اجرایی شد.
به گفته وی؛ این ممنوعیت ها با مقاومت هایی نیز همراه بود.
وی ادامه داد: با همه فراز و نشیب ها، کار ساماندهی قبور در جوار امام زادگان قم دنبال شد صحن شاه حمزه از جمله امام زادگانی بود که در مرحله های نخست از طرح ساماندهی قرار گرفت و به دنبال آن دیگر امامزادگان نیز شامل ساماندهی قبور و ممنوعیت دفن اموات شدند.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قم بیان کرد:باید این قاعده مهم را در ممنوعیت دفن اموات در داخل شهر قم پذیرفت که با این رویکرد امامزادگان در قم به فضایی فرهنگی تبدیل شده اند و با اجرای برنامه های متعدد قرآنی و فرهنگی و تربیتی هزاران مخاطب به ویژه از نسل جوان را در طول سال تحت پوشش قرار می دهند.
وی یادآور شد:در این ساماندهی ها گاهی با وراث نیز روبرو بودیم که در جهت دفن اموات شکایت نیز می کردند ولی طرح با جدیت دنبال شد همچنین در امامزاده علی ابن جعفر نیز با ساماندهی های انجام گرفته دیگر اموات دفن نمی شوند.
محمد حسین بادی یکی از شهروندانی است که می گوید با توجه به ممنوعیت دفن اموات در جوار امامزاده ها مدتی دوندگی کرده اما در نهایت مجبور شد با آن که قبری را در یکی از امامزادگان خریداری کرده بود اما پدر را در بقیع در جوار مسجد جمکران دفن کند در حالی که وصیت پدر این بوده که در کنار قبر مادر در همان قبرستان داخل شهر دفن نماید.
آقای کرمی نیز یکی از شهروندانی است که از وضعیت ساماندهی قبور وادی السلام در داخل شهر ناراضی است و می گوید متاسفانه در این طرح کلیه قبور کنار امامزاده را پوشانده اند و مزار مادر من که در حدود 30 سال قبل دفن شده در این طرح پوشیده شده است در حالی که هیچ کس از ما برای این کار اجازه ای نگرفت.
ولی رضوانی نیز از اهالی شهرک قدس است که از دفن اموات در بهشت معصومه(س) با توجه به دوری راه گله مند است و می گوید برای دفن برادرم متحمل هزینه های زیادی در رفت و آمد شدیم و هر هفته نیز اقوام مسیر دوری را باید بپیمایند متاسفانه در شرایطی که ما داشتیم امکان دفن در نقطه ای نزدیک تر وجود نداشت و یا هزینه های گزافی مطالبه می کردند.
در حال حاضر آرامستان بهشت معصومه(س) به عنوان تنها آرامستان وابسته به سازمان آرامستان های شهرداری قم به ارائه خدمت می پردازد و در کنار برخی از آرامستان های دیگر به ویژه در سالهای اخیر مورد اقبال شهروندان در دفن اموات قرار گرفته است.
مدیر عامل سازمان آرامستان‌های شهرداری قم در این باره به خبرنگار ایسنا گفت:در سال 84 و 85 دفن اموات در 10 قبرستان قم ممنوع شد و در سال 91 نیز از دفن اموات در جوار امام زاده ابراهیم و قبرستان شیخان جلوگیری به عمل آمد.
عبد الحمید وکیلی در این باره افزود: به دلیل برخی مشکلات بهداشتی، زیست محیطی، ترافیکی و شکایات منازل و کسبه اطراف این قبرستان‌ها این تدابیر اتخاذ و ممنوعیت ها اجرایی شد.
وی عنوان کرد: جهت افزایش دفن اموات در بهشت معصومه(س) در چند سال گذشته تا کنون توجه خاصی به توسعه زیرساختها از جمله فضای سبز، شوارع، آمبولانس و سردخانه فراهم شده است.
مدیر عامل سازمان آرامستان‌های شهرداری قم تاکید کرد:مهم ترین رویکرد در افزایش استقبال مردم به سمت و سوی دفن اموات در بهشت معصومه(س) علاوه بر کاهش هزینه ها، فرهنگ سازی و بیان معضلات دفن در شهر برای مردم است.
وی در ادامه بیان کرد:در حال حاضر آرامستان بهشت معصومه(س) تنها آرامستان زیر نظر شهرداری در قم است که در سال 1354 احداث شد در مراحل اولیه 100 هکتار زمین برای ساخت آن واگذار شد و در سال 94 این ظرفیت اولیه ظرفیت پر شد.
وکیلی خاطرنشان کرد: در سال 91 نیز 150 هکتار از مسکن و شهرسازی خریداری شد و در حال حاضر وسعت این مجموعه 250 هکتار است.
وی تصریح کرد: شهرداری در سال 74 عهده دار هزینه های این آرامستان شد در این آرامستان کلیه خدمات شامل کفن و دفن و نظارت و بر سطح شهر در جلوگیری از دفن اموات انجام می گیرد.
مدیر عامل سازمان آرامستان‌های شهرداری قم بیان کرد:تاکنون 70 هزار نفر در آرامستان بهشت معصومه(س) دفن شده اند و ظرفیت نهایی تا 50 سال آینده پیش بینی شده است در این آرامستان قطعه های مختلفی وجود دارد که طبق طرح جامع طراحی شد.
وی در رابطه برخی از دغدغه های مردم در دفن اموات در بهشت معصومه(س) توضیح داد:شهر قم کلان شهر است با توجه به وسعت شهر، مردم باید از برخی از نقاط مسیر 20 تا 30 کیلومتری را بپیمایند به ویژه از سمت پردیسان و جمکران مسافت زیادی باید طی شود و این امر هزینه های ایاب و ذهاب و سوخت و تصادف و محیط زیست را به همراه دارد از این رو نیاز است تا در قم آرامستان دیگری احداث گردد.
وکیلی یادآور شد:در گذشته در سطح شهر قم آرامستان های متعددی وجود داشت که رفته رفته دفن اموات در آن ممنوع شد بقاع متبرکه هم جای فعالیت های فرهنگی است از طرفی مردم توان پرداخت پول های کلان برای خرید قبور در جوار بقاع متبرکه را ندارند.
وی با اشاره به آرامستان دارالسلام گفت:این آرامستان دو سال است با سرمایه بالایی احداث شده و باید به زودی برای تامین نیاز مردم قم راه اندازی شود مسیرهای دسترسی به این آرامستان که در سه کیلومتری جمکران قرار دارد از سمت بلوار آیت الله بروجردی ده دقیقه فاصله دارد و از سمت بلوار جمهوری و پیامبر اعظم(ص) و جاده کاشان و شهرک قدس نیز مسیر دسترسی وجود دارد.
در این خصوص نیز حجت الاسلام محمد آتش زر عضو شورای اسلامی شهر قم در باره اهمیت راه اندازی آرامستان دارالسلام خاطرنشان کرد:این آرامستان در قم همه مراحل قانونی خود را پیموده و در شورای برنامه ریزی استان نیز تصویب شده است.
وی ادامه داد: آرامستان دارالسلام در نزدیکی جمکران و قسمت شمالی امام زاده سید علیرضا قرار دارد و در کنار کمربندی از شهرک قدس محدوده آن شروع می شود و به سمت جمکران می رود برای اجرای این پروژه میلیاردها تومان نیز هزینه شده است.
آتش زر ادامه داد:پردیسان با ایجاد بزرگراه آیت الله بروجردی 5 دقیقه به آن جا دسترسی دارد و مناطق 1 و 4 نیز دسترسی خوبی به آرامستان دارند پردیسان دارای جمعیت 150 هزار نفری هستند از طرفی مردم هم برای دفن اموات در این آرامستان انگیزه دارند.
وی اظهارکرد:استانداری و اداره کل شهرسازی باید مسیر را همراه سازند تا پروژه سریع به بهره برداری برسد در این زمینه مشکلات زیادی حل می شود و مردم می توانند علاوه بر زیارت جمکران به زیارت اهل قبور نیز بروند چرا که در دو کیلومتری مسجد مقدس جمکران قرار دارد.
این عضو شورای اسلامی شهر قم گفت:با توجه به وجود زمین در ارتفاعات این پروژه تا 400 هکتار قابل گسترش است در حال حاضر قسمتی از آن محل دفن نخاله های ساختمانی است که اگر تسطیع شود در 15 سال آینده 14 هکتار فضای سبز و بوستان به پروژه اضافه می شود.
وی در خصوص موانع بر سر اجرایی شدن این طرح گفت:آرامستان دارالسلام دارای مشکل قانونی در گروه معماری و شهرسازی است و مشکل دیگری ندارد و به تازگی دیوار کشی شده و چند هزار اصله درخت کاشته شده و آماده سرویس دادن است.
آتش زر عنوان کرد:با توجه به مسافت دور بهشت معصومه(س) تا 30 کیلومتر در برخی از نقاط مردم قم دوست دارند اموات خود را در آرامستان دارالسلام دفن کنند که امیدواریم شهردار و مسئولان این طرح را با جدیت پیگیری کنند تا مشکلات ترافیکی نیز کاسته شود.
زین العابدین قراچورلو یکی از اعضای شورای اسلامی شهر قم در باره تشویق مردم برای دفن اموات در آرامستان های مشخص شده بیان کرد:کاهش هزینه ها می تواند یکی از مشوق های مهم برای مردم باشد البته با اینکه آرامستان ها خدماتی هستند اما معاف از مالیات نیستند که در این زمینه باید بازنگری شود تا هزینه ها نیز کاهش یابد.
روح الله امرالهی رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر قم نیز بر این باور است تمامی قبرستان های داخل شهر باید از نظر زیباسازی و فضای سبز ساماندهی شود تا از حالت بیقوله و ویرانه در بیاید در این خصوص شهرداری به بهسازی اماکن داخل این آرامستان های شهری در جوار امام زادگان مشارکت کند و آنها را تبدیل به باغ مزار نماید.
محسن محرری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر قم در این گفت و گو با تاکید بر ساماندهی آرامستان‌های قبرستان نو و وادی السلام در قم گفت: اقدامات خوبی در جهت ممنوعیت دفن اموات در داخل شهر انجام شده و باید در مرحله بعد برخی از آرامستان های داخل شهر ساماندهی و بهسازی شود به ویژه وادی السلام که دو سوم آن ساماندهی شده و بخش باقی مانده به ساماندهی نیاز دارد تا به طور جدی از دفن اموات ممانعت شود.
بحث ساماندهی قبور و اموات در گلزار شهدا یکی از موضوعات مهمی است که اخیرا جلسات متعددی نیز در این باره برگزار شده است.
محسن بهشتی معاون عمرانی استاندار قم در خصوص ساماندهی گلزار شهدای قم به خبرنگار ایسنا گفت:تفکیک و ساماندهی قبور شهدا و اموات و حفظ حریم قبور شهدا در این آرامستان ضروری است که در حال حاضر کمبود نقدینگی یکی از دغدغه ها در اجرای این طرح می باشد.
با توجه به اینکه بیش از 71 گلزار و آرامستان در داخل استان قم وجود دارد به نظر می رسد باید برای ساماندهی و بهسازی این فضاها تلاش شود ضمن اینکه به دلیل دوری مسافت راه از بهشت معصومه (س) در جهت ایجاد آرامستان هایی مناسب در اطراف قم و قابل دسترسی نیز تلاش صورت گیرد.
خبرنگار حمیده زند
انتهای پیام
