به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبر قم ، شاید خیلی‌ها ندانند این سوغات اصیل و قدیمی هم ثبت ملی شده است. اما به راستی چه تعداد از مسافران و گردشگران آن را می‌شناسند؟ این همان ایرادی است که سوهانی‌های بنام و پرکار به آن تأکید دارند. می‌گویند نه فقط هیچ نشانی از سوهان در شهر وجود ندارد بلکه حتی جشنواره و نمایشگاهی تخصصی برای شهروندان قمی و مسافران که در طول سال با تنوع، تغییر و تحول سوهان آشنا شوند هم وجود ندارد.
از قدیم مغازه‌های سوهانی زیادی دیده‌ایم که با وسعت کم در اطراف حرم مطهر یا ورودی‌های شهر وجود داشته‌اند. مغازه‌های به صف شده سوهان در میدان ۷۲ تن هم آشنای دیرین مسافران هستند که می‌توان گفت بیشتر عرضه‌کننده همان سوهان گلدسته هستند.
سوهان؛ آبروی قم
داستان جای خالی سوهان در سبد سوغات قم مثنوی هفتاد من کاغذ شده است.
به گفته یکی از تولیدکنندگان باسابقه سوهان، وقتی مهم‌ترین سوغات قم جدی گرفته نشود از رشد واحدهای زیرپله‌ای نباید توقع داشت.
«جواد مقامی» از تولیدکنندگان قدیمی سوهان است. از همان سوهانی‌های انگشت‌شمار که نسل‌اندر‌نسل این شیرینی را در قم تولید می‌کنند.
وی در گفت و گو با همشمری قم مشکلات سوهان و تولیدکنندگانش را مشکلی طولانی‌مدت دانست که شروعش از کم‌مهری‌ها در معرفی این محصول و پایانش در نبود حمایت‌ها برای معرفی به بازارهای خارجی است.
به گفته این تولیدکننده سوهان، سوهان به عنوان شاخص‌ترین سوغات قم می‌تواند آبروی قم باشد.
وی افزود: ۲ سالی می‌شود که خوشه سوهان فعال شده و با اتحاد دو سه برند معروف و شاخص توانسته‌ایم کمی در بازارهای داخلی و خارجی ورود کنیم اما این‌ها کافی نیست. تا یک مشکل را رفع می‌کنیم مشکلی دیگر سر بر می‌آورد و این بار تعیین نرخ ثابت مشکلی بر کوه مشکلات است.
مقامی با بیان این که نبود قیمت ثابت در یک دهه گذشته سبب شده بازار رقابتی باشد، افزود: بازار رقابتی سبب شده چند برند دیگر هم به این جمع اضافه شود چراکه همین رقابت‌ها زمینه را برای تولید با کیفیت‌تر فراهم کرده بود. حالا زمزمه‌هایی برای نرخ‌گذاری بر سوهان اعلام شده و این یعنی همان واحدهای زیرپله‌ای و عرضه‌کننده سوهان بی‌کیفیت بدون هیچ ضرری به راه خود ادامه می‌دهند و تولیدکنندگان مطرح و شاخص که کیفیت را هدف خود قرار داده‌اند متضرر می‌شوند.
وی فعالیت تولیدکنندگان زیرپله‌ای را مشکلی جدی برای بازار سوهان دانست و گفت: در بازار رقابتی است که تولیدکننده می‌تواند تنوع و ابتکار داشته باشد؛ بنابراین تعیین نرخ به ضرر تولیدکننده‌های باکیفیت است.
مقامی افزود: انتقال پرهزینه به شهرک صنعتی برای واحدهای تولیدکننده سوهان، جای خالی نمایشگاه و جشنواره تخصصی سوهان در استان و نبود حمایت‌ها برای ورود به بازارهای خارجی از دیگر دغدغه‌های تولیدکنندگان است.
وی با بیان این که بیشتر واحدهای تولیدکننده سوهان ۴ یا ۵ کارگر دارند، اظهار کرد: اگر تسهیلات برای تأمین زمین در شهرک اعطا شود آیا همه هزینه‌ها مربوط به زمین است؟ ساخت واحد هزینه‌بر است و خیلی طول می‌کشد تا این واحد‌ها به سرمایه اولیه خود دست پیدا کنند.
مقامی برگزاری نمایشگاه و جشنواره سوهان را ضروری دانست و اضافه کرد: سال‌های پیش برای برگزاری یک جشنواره تلاش زیادی شد اما برخی کارشکنی‌ها مانع می‌شود. تنگ‌نظری برخی نمی‌گذارد که حتی سوهان را در همین شهر به شیوه‌ای جذاب و خلاقانه به مخاطب معرفی کنیم.
این تولیدکننده سوهان اظهار کرد: جشنواره سوهان سطح کیفی سوهان مرغوب و نامرغوب را به مخاطب عرضه می‌کند.
جشنواره‌ای که برگزار نشد
«مجتبی مقامی» دیگر تولیدکننده سوهان است که این روز‌ها واحد تولیدی‌اش به عنوان یکی از چند برند در خوشه سوهان فعالیت جدی را آغاز کرده است.
وی با تأکید بر لزوم فعالیت چند برند برای دستیابی به یک برند مشترک اظهار کرد: وجود خوشه‌ها سبب جلب بیشتر حمایت‌ها می‌شود.
وی تأکید کرد: قرار بود جشنواره‌ای در دیگر شهر‌ها برای معرفی سوهان قم برگزار شود ولی این جشنواره به سرانجام نرسید.
مقامی ادامه داد: شهر کاشان هر سال برای جشنواره گلاب زمان خاصی را اعلام می‌کند و افرادی از خارج کشور برای دیدن این مراسم به کاشان می‌روند. این سفر‌ها آورده اقتصادی برای این شهرستان دارد.
این تولیدکننده سوهان قم دهه کرامت را بهترین زمان برای برگزاری جشنواره سوهان دانست و بیان کرد: برگزاری جشنواره، بهترین برنامه تبلیغی برای معرفی سوهان به عنوان سوغات اصیل قم است. در قم هیچ نماد شهری هم از سوهان نیست. این کار‌ها باید یک دهه قبل انجام می‌شد اما نشده است.
به گفته وی سوهان قم می‌تواند بسته‌ای از معرفی شهر قم باشد که در کنار جذابیت‌ها برای قم هم آورده اقتصادی داشته باشد.
مقامی افزود: آنچه کارخانه‌های شکلات‌سازی محدود در ترکیه را تبدیل به صنعت شکلات قهوه کرده بهادادن به این صنعت بود. نبود حمایت‌های تشویقی برای برندهای صادراتی سبب دلسردی تولیدکننده‌ها می‌شود.
وی در مورد مشکلاتی که در زمینه بازاریابی وجود دارد، گفت: هر تولیدکننده نمی‌تواند به تنهایی برای بازاریابی خارجی اقدام کند. این کار از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هم نیست. ما به صورت مستقیم نمی‌توانیم وارد کشورهای دیگر شویم. پیگیری این مسأله از طریق نهادهای مرتبط هم زمان‌بر است و تصور می‌شود شاید هیچ وقت به نتیجه نرسد.
صادرات چمدانی
نظر «حسین خودکار»، دیگر تولیدکننده سوهان، هم موافق نظر همکاران خود است.
وی همکاری نهاد‌ها را در صادرات سوهان ضعیف دانست و گفت: سوهان محصولی است که نمی‌تواند در گمرک معطل بماند. سوهان به محض تولید باید بسته‌بندی، پلمب و ارسال شود. تعلل در روند صادرات سبب شده عده‌ای ترجیح دهند سوهان را چمدانی به کشورهای دیگر منتقل کنند.
این تولیدکننده سوهان با ابراز خرسندی از فعالیت چند برند در قالب خوشه سوهان ادامه داد: همین که چند تولیدکننده در قالب خوشه همکاری می‌کنند می‌توانیم برای ورود به بازار‌ها به راه چاره برسیم، اما مسئولان برای برگزاری نمایشگاه ناامید هستند. تولیدکنندگان سوهان در نمایشگاه‌های داخلی هم شرکت می‌کنند اما مسئولان استانی حتی برای بازدید این نمایشگاه‌ها مراجعه نمی‌کنند.
افزایش ماندگاری سوهان
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان یکی از راه‌های موفقیت محصول سوهان قم را بالابردن زمان ماندگاری این محصول دانست و گفت: در تفاهم با مراکز دانشگاهی موفق شدیم عمر سوهان را از ۲ ماه به بیش از ۶ ماه افزایش دهیم که این اقدام فرصت لازم را برای صادرات فراهم می‌کند.
«امیر طیبی‌نژاد» با تأکید بر این که تلاش‌ها برای افزایش ماندگاری سوهان تا یک سال ادامه دارد، گفت: برای بهبود وضعیت صادرات و عرضه سوهان ۱۰ هکتار از شهرک صنعتی شهاب به تولیدکننده‌های سوهان تخصیص یافته است اما این همه مشکلات تولیدکننده‌های سوهان قم نیست.
به گفته طیبی‌نژاد اجرای طرح قیمت‌گذاری، نبود آمار دقیق از صادرات سوهان، کمبود نقدینگی برای استقرار واحدهای تولیدی سوهان در شهرک صنعتی و نبود نماد سوهان در شهر از مهم‌ترین مشکلات این سوغات اصیل قم است.
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان قم تأکید کرد: تبدیل کارگاه‌های سنتی به صنعتی علاوه بر افزایش کیفیت می‌تواند آورده اقتصادی بیشتری برای واحدهای تولیدی به همراه داشته باشد.
وی با انتقاد از قیمت‌گذاری بر سوهان گفت: تولید سوهان به عنوان کالای لوکس در صورت قیمت‌گذاری دچار افت می‌شود. در شرایطی که هنوز قیمت‌گذاری بر سوهان وجود ندارد به دلیل بازار رقابتی تاکنون ۹۰۰ میلیارد تومان درآمد سوهان عاید تولیدکننده‌ها شده است.
