به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبر قم به نقل از خبرگزاری تسنیم از قم، نقش کلیدی معلمان به عنوان راهنما و راهبر آموزشی، اخلاقی و تربیتی در شناسایی و به فعلیت رساندن استعدادهای دانش آموزان و سوق دادن آن‌ها به سمت و سویی مشخص از دیرباز تاکنون امری بدیهی شناخته‌شده است. درواقع آنان با پذیرش این تکلیف الهی مسئولیت روشنگری و هدایت نسلی را در برانگیختن حس ایثار و فداکاری و پرستش خداوند و در یک کلمه شناخت ارزش‌های والای انسانی و کسب دانش و بینشی الهی عهده‌دار می‌شوند.
حال باوجود اهمیت چنین وظیفه خطیری دراین‌بین نمی‌توان نسبت به دلسوزی و تلاش‌ها و زحمات بی‌دریغ برخی از معلمان در این عرصه بی‌تفاوت بود، بر همین اساس بعد از هماهنگی و حضور دریکی از مدارس مقطع ابتدایی استان قم، با مشاهده موردی خاص و عملکرد خداپسندانه و بی‌نظیر تعدادی از معلمان و مسئولان آموزشی این آموزشگاه مواجه شدیم، حضور دانش‌آموزی آسیب‌پذیر، بر روی صندلی چرخ‌دار، آن‌ها در مدرسه‌ای عادی در بین دانش‌آموزانی که توجه چندانی به تفاوت‌های ظاهری یکدیگر نداشتند، بسیار جای سؤال داشت.
دانش‌آموزی که با لبخند ملیح و امید بخشش جریان زندگی را برای انسان‌های بی‌تکلف و فارغ از هم‌وغم همنوع خود به‌خوبی به تصویر می‌کشد و نگاه پاک و معصومی که نگرش متفاوتی از دنیای اطرافش را به دیده نظاره گران به نمایش می‌گذارد نگاهی که تنها خود را در آغوش پرمهر خداوند هستی‌بخش جای می‌دهد و برای ادامه راه و مسیر زندگی تنها از او مدد می‌خواهد و آرزوی قهرمانی دریکی از رشته‌های ورزشی را در دل‌پاک و پرمهرش می‌پروراند، دانش‌آموزی که به‌واسطه طینت پاک و خالصانه‌اش مورد تحسین و توجه ویژه همکلاسی‌هایش قرارگرفته است. این قهرمان بزرگ غافل از مقاومت جانانه خود در برابر ناملایمات زندگی خود قهرمان واقعی زندگی خویش است.
در همین رابطه در گفت‌وگو با مدیر آموزشگاه موردنظر علت این اتفاق و حضور را جویا شدم.
علی باقری سرآغاز سخن روزی را یادآور می‌شود که مادری مضطرب با چهرهای رنجور و دلی آشوب برای انجام مراحل سنجش فرزندش به این مدرسه مراجعه می‌کند: از همان ابتدا با مشاهده چهره پریشان مادر دانش‌آموز (در خصوص پذیرش فرزندش در آموزشگاه) برای همدلی و درک احساس ایشان تا دریافت نتیجه سنجش فرصت حضور در این مدرسه و رشد و بالندگی این دانش‌آموز را برایش فراهم کردم تا اینکه این حضور باهمت معلمان و مشاهده پیشرفته‌ای آموزشی و جسمی روزافزون دانش‌آموز ماندگار شد.
آری روزنه امید به پرورش و رشد فرزند، پس از تحمل رنج و مشقت‌های بیشمار برای مادری مضطرب (نسبت به آینده فرزندش) از همین‌جا آغاز می‌شود، حال که زمینه و شرایطی برای بروز و شکوفایی توانایی‌های فرزندش در مدرسه‌ای عادی فراهم‌شده بود، با جاری شدن اشک شوق بر روی گونه‌هایش گویی دنیا را با همه نعمت‌هایش در اختیار داشت. این در حالی بود که هنگام مراجعه به مدارس دیگر با عدم پذیرش فرزندش مواجه شده و ثبت‌نام او را به مدارس استثنایی ارجاع می‌دادند.
مادر دانش‌آموز امیرعلی شفیعیان با صدایی لرزان روزهای تلخی را یادآور می‌شود که برای بهبودی فرزند دلبندش و تأمین هزینه‌های گزاف جلسات کاردرمانی مجبور به فروش خانه و حتی لوازم ضروری منزل خویش می‌شوند البته به گفته مادر این مسئله برای پدر و مادری که حاضرند جان خویش را فدای سلامتی میوه باغ زندگی‌شان کنند امری بدیهی است.
فروش خانه و لوازم ضروری زندگی به امید کسب سلامتی فرزند
زهرا محمدی گفته خویش را بابیان آغازین روزهای زندگی سومین فرزندش ادامه می‌دهد که: امیرعلی در هنگام نوزادی دچار تشنج و ضایعه مغزی و درنهایت فلج مغزی می‌شود به‌گونه‌ای که از همان ابتدا یارای هیچ‌گونه حرکتی را نداشته و پزشکان معالجش نیز تنها راه‌به‌راه افتادن و بهبودی او را شرکت در جلسات کاردرمانی می‌دانستند. جلساتی با هزینه‌های سرسام‌آور که تنها به امید حصول نتیجه پیگیر خدمات هفتگی این جلسات شدیم.
جلسات کاردرمانی تا به‌جایی ادامه پیدا کرد که همه زندگی خود را (از خانه و وسایل ضروری زندگی) برای سلامتی و بهبودی همه زندگی‌مان فدا کردیم و پدر امیرعلی نیز تنها مآمن امن و منبع درآمد خانواده زیر بار این مشکل تاب نیاورده و دچار بیماری اعصاب می‌شود به‌گونه‌ای که مدت‌های طولانی در بیمارستان بستری و توان کار کردن را از دست داد و ازآن‌پس خانواده شفیعیان زندگی را با مشقت و سختی بیشتری می‌گذراندند و هم‌اینک نیازمند یاری هم نوعانشان هستند.
اکنون بعد از گذشت 7 سال و نتیجه نگرفتن از مراحل کاردرمانی و صرف هزینه‌های گزاف در این راه، تنها پذیرش امیرعلی در مدرسه‌ای عادی دغدغه مادر و فرزند آسیب پذیرش‌شده بود که گویی خداوند دریچه رحمتش را به روی این خانواده می‌گشاید که معلمانی دلسوز و دردآشنا با خلوصی خدایی سر راهشان قرارگرفته و نویدبخش بهبودی و به راه افتادن فرزندی شدند که تا 7 سال بدون هیچ‌گونه حرکت و امیدی بر روی صندلی چرخ‌دار نظاره‌گر دویدن و راه رفتن کودکان هم سن و سال خویش بود.
بعد از سپری شدن روزهای پررنج و مشقت و صرف وقت و هزینه‌های بی‌نتیجه رویش جوانه امید، تنها انگیزه به راه افتادن و حرکت امیرعلی در وجودش منجر به این اتفاق بزرگ و بی‌بدیل شد. این مهم به‌جز اخلاص و امید به خداوندی که خود ضامن امورات بندگان خویش است، چیز دیگری نمی‌تواند باشد. چراکه کاری اگر خالص برای خداوند انجام گیرد دست خداوند در آن کار نمایان شده و قطعاً نتیجه‌ای غیرازاین نمی‌توانست در پی داشته باشد.
حال باوجود همه این شرایط به‌غیراز واکنش معلمان و مربیان، برخورد مناسب دانش‌آموزانی با شرایط و روحیات و فرهنگ‌های متفاوت، با چنین موقعیتی که خود از نعمت سلامتی برخوردارند بسیار حساس بود. چراکه برخورد هم سن و سالان در ایجاد انگیزه و امید و یا برعکس در ناامیدی و احساس یاس و ضعف برای دانش‌آموز آسیب‌پذیر بسیار تعیین‌کننده است. حال با زمینه‌سازی قبلی و برخوردی شایسته روحیه و انگیزه فرد آسیب‌پذیر حفظ‌شده و همه این موارد نتیجه نگرش و واکنش صحیح معلمان به این مسئله خواهد بود.
بنابراین معلمان نقش کلیدی، تربیتی و تعیین‌کننده‌ای در عکس‌العمل دانش آموزان در مواجهه با تفاوت‌ها و ویژگی‌های ظاهری اطرافیان دارند. در همین رابطه نظر و دیدگاه معلم امیرعلی شفیعیان را دراین‌باره جویا شدیم.
نقش کلیدی معلمان در استعدادیابی و شناسایی توانایی‌ها و مهارت‌های فردی
محمدرضا دهنه‌ای با 6 سال سابقه تدریس در مقطع اول ابتدایی و مدرک کارشناسی ارشد رشته زیست‌شناسی با روش‌های تدریس خلاقانه خویش تاکنون کلاس‌های پویایی داشته که آن را مرهون تفاوت‌های رفتاری دانش آموزان با یکدیگرمی داند. به گفته این معلم خلاق و دلسوز تفاوت‌های رفتاری و خلقی دانش آموزان مرا به مطالعه بیشتر و کشف دنیای منحصربه‌فرد هریک از آن‌ها بیش‌ازپیش ترغیب می‌کند. تفاوت‌هایی که از دید ما تنها به لحاظ ظاهری قابل‌مشاهده هستند، اما این تفاوت‌ها فقط شامل مهارت‌های فردی (البته بدون در نظر گرفتن تفاوت‌های ظاهری افراد) می‌شود.
مهارت‌هایی که خداوند در وجود تک‌تک بندگانش قرار داده و معلمان را نیز وسیله‌ای برای بروز و شکوفایی آن‌ها که در حقیقت مهارت زندگی شناخت همین تفاوت‌هاست که انسان‌ها را در کنار یکدیگر قرار می‌دهد. درواقع همه انسان‌ها دارای مهارت‌های منحصربه‌فرد خدادادی هستند که با کشف آن‌ها و تغییر نوع نگاه به زندگی، عیوب یا نقص‌های ظاهری افراد آن‌هم از دید ما نادیده انگاشته می‌شود.
یک معلم خلاق می‌تواند با شناخت علمی روحیات تک‌تک دانش آموزان و با شناسایی توانایی‌ها و مهارت‌های آنان زمینه استعدادیابی بلوغ فکری و پیشرفتشان را در عرصه‌های مختلف زندگی فراهم کند. بله در کلاس درس این معلم خلاق با نوع نگاه متفاوت، تنها مهارت‌های دانش آموزان شناسایی و به همکلاسی‌ها معرفی می‌شود که این خود عین خلاقیت است. درواقع همکلاسی‌های امیرعلی با دیدگاه معلم خود آشنا شده و با نگاه معلم به اطرافیانشان به شناسایی و مشاهده مهارت‌های یکدیگر پرداخته و همین برخورد مناسب همکلاسی‌ها و معلم و ندیدن ضعف جسمی، انگیزه‌ای برای ادامه راه و امید به راه رفتن و پیشرفت این دانش‌آموز آسیب‌پذیر شده است.
به گفته این معلم خلاق در اولین برخورد، مجذوب نور وجودی و نگاه معصوم و انرژی مثبت امیرعلی شدم، به‌گونه‌ای که این ویژگی مرا به تحقیق و مطالعه و کنکاش نسبت به شرایط جسمی‌اش واداشت. تاوایی که با مراجعه به پزشک معالجش علت اصلی مشکل و بی‌نتیجگی مراحل کاردرمانی را جویا شدم و در ادامه با تحقیق و بررسی در افرادی با این شرایط به ضعف سه عامل (شخصیت، مفید بودن و امید) مشترک در وجود همه آن‌ها رسیدم؛ که ازآن‌پس با تلاش و پشتکار و لطف الهی و تقویت این سه عامل روحی و انجام فعالیت‌های مناسب ورزشی انگیزه و امید نتیجه‌بخش روزبه‌روز در این دانش‌آموز افزایش یافت.
کاهش هیجانات روانی با توجه ویژه به فعالیت‌های ورزشی دانش آموزان
بااین‌حال در کنار ایجاد روحیه و انگیزه در این دانش‌آموز، انجام فعالیت‌های اصولی ورزشی و به‌نوعی کاردرمانی را نمی‌توان نادیده انگاشت. در این خصوص محمد قدسی با 5 سال سابقه تدریس در مقطع ابتدایی و مدرک کارشناسی تربیت‌بدنی، به راین باور است که معلم می‌تواند با بررسی، مطالعه و شناخت تک‌تک دانش‌آموزانش آن‌ها را در شکوفایی استعدادهایشان یاری کند. ورزش باوجود ظرفیت‌های مختلف و متنوع نقش بسیاری در کاهش هیجانات روانی و ازجمله مشکلات رفتاری افراد ایفا می‌کند.
با اذعان به این مسئله که بدن ما انسان‌ها به‌مرورزمان با آزاد کردن رادیکال‌هایی که انباشت آن‌ها تبدیل به توده‌ها و سلول‌های سرطانی شده، این در حالی است که فعالیت‌های جسمی مانع این‌گونه انباشت‌هاست؛ بنابراین فعالیت‌های جسمی برای همه افراد به‌ویژه دانش آموزان امری ضروری به شمار می‌رود و درنتیجه تربیت‌بدنی و ساعات آن در مدارس نیز باید موردتوجه ویژه قرار گیرد.
به گفته این معلم دلسوز در خصوص برنامه‌های ورزشی امیرعلی شفیعیان پس از انجام مطالعه و تحقیقات بیشمار و با توجه به ظرفیت‌های مختلف رشته تربیت‌بدنی البته با در نظر گرفتن ضعف عضلانی دانش‌آموز در حدود 40 روز با ایجاد مراحل حرکتی در خارج از مغز برای دانش‌آموز، مراحل کاردرمانی آغاز شد. مراحل کاردرمانی را به حالت پلکانی و به‌مراتب با تقویت دامنه‌های حرکتی، مفصلی، عضلانی و حرکات کششی و مقاومتی و اصلاحی و طراحی برنامه‌های ورزشی منظم چه در ساعات حضور در مدرسه و ساعات دیگر به‌طور مداوم طراحی و به مرحله اجرا رساندیم.
البته برای این کار بدون هیچ‌گونه ابزار و امکانات ورزشی وارد عمل شدیم درواقع به‌عنوان‌مثال برای انجام فعالیت‌های مقاومتی با استفاده از بطری آب‌معدنی که در ابتدا با حجم کم و مقداری آب و سپس با حجم بیشتر و پر کردن خاک به تقویت عضلات پرداختیم؛ که این تلاش‌ها به لطف الهی و روحیه و انگیزه بالای دانش‌آموز در مدت‌زمان محدودی ثمر بخشید.
مادری که امید به خداوند سرلوحه زندگی پرفرازونشیبش قرار داشت با صبر و شکیبایی خویش، اکنون نظاره‌گر رشد و بالندگی فرزند دلبندش شده، گویی پیش‌تر این روزها را می‌دید و انتظارش را می‌کشید و اکنون با چشمانی اشک‌بار که از سر شوق جاری‌شده، این موفقیت را بعد از لطف و عنایت خداوند حاصل همکاری مدیر و معلمان و همکاران آموزشی مدرسه می‌داند. این مسئله را نباید ازنظر دور داشت که در دنیای امروز با تغییر نوع نگاه می‌توان بسیاری از مشکلات زندگی را هموار کرد حال این تغییر در مرحله اول نیازمند تغییر از خودمان و انتقال افکار مناسب به فرزندانمان و در محله دیگر نقش کلیدی معلمان در برخورد با این مسئله حائز اهمیت بسیاری خواهد بود.
گفت‌وگو و گزارش از الهام پناهی‌فر
