به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبر قم به نقل از خبرنگار گروه ورزشی باشگاه خبرنگاران جوان، شکل‌گیری ورزش معلولان را می‌توان همزمان با وقوع جنگ‌های جهانی اول و دوم، از مهم‌ترین رخداد‌های تاریخ بشری دانست. این 2 جنگ، خود موجب کشته و مجروح شدن میلیون‌ها انسان شد، اما در این میان ضرورت درمان ومراقبت‌های ویژه از مجروحان جنگی باعث شد تا درسال ۱۹۴۴ دکتر گاتمن به توصیه دولت بریتانیا بیمارستان استوک مندویل که یک مرکز جراحی و توانبخشی بود تأسیس کند. در این مرکز بود که برای نخستین بار مسابقات ویلچررانی بین مجروحان جنگی برگزار شد.
تاریخچه والیبال نشسته
والیبال نشسته ترکیبی از والیبال و سیتیز بال- ورزشی آلمانی است که بدون تور و در حالت نشسته انجام می‌شد و برای نخستین‌بار در سال ۱۹۵۶ در کشور هلند پا به عرصه وجود نهاد. درحال‌حاضر متولی این رشته سازمان جهانی پاراوالیبال «WOVD» است که ریاست آن برعهده بری کازنر استرالیایی است.
والیبال نشسته در ایران
پیشینه این ورزش به سال ۱۳۵۹ برمی‌گردد زمانی‌که فقط چهار استان درآن فعالیت داشتند، اما بعد از جنگ تحمیلی هشت ساله و جانباز شدن رزمندگان وطن وگرایش آن‌ها به این رشته هیجان بسیاری در این ورزش حاکم شد. با فراگیر شدن والیبال نشسته میان جامعه آماری جانبازان و معلولان وجدی شدن این ورزش تیم کشورمان توانست برای نخستین‌بار در مسابقات جهانی نروژ ضمن کسب عنوان قهرمانی، قدرت‌های سنتی این رشته، فنلاند وهلند رامغلوب کند و به مدت دو دهه طلایه‌دار این رشته در جهان شود و تا سال ۲۰۱۷ با ۶ عنوان قهرمانی پارالمپیک و هفت عنوان جهانی پرافتخار‌ترین تیم والیبال نشسته جهان باشد.
ایران در صدر رنکینگ جهانی
آخرین جدول رنکینگ جهانی سال ۲۰۱۷ که از سوی فدراسیون جهانی والیبال نشسته منتشر شده است براساس آن تیم ایران با ۵۲۱۵ امتیاز، برای دهمین سال متوالی در جایگاه اول جهان قرار دارد و تیم والیبال نشسته بانوان کشورمان نیز با ۲۸۲۵ امتیاز در جایگاه ششم قرار گرفته است.
لیگ فعال
لیگ والیبال نشسته هرساله در دو دسته سوپر لیگ و دسته یک به‌صورت منظم برگزار می‌شود. در لیگ برترسال ۱۳۹۶ که از ۲۳ آذر ماه استارت آن زده شد: هشت تیم شهرداری ارومیه، پالایش نفت آبادان، گسترش فولاد تبریز، ذوب‌آهن اصفهان، روانکاران گنبد، هیئت قم، بهزیستی مازندران و هیئت اراک در آن به رقابت پرداختند که در نهایت با قهرمانی مقتدرانه بهزیستی مازندران دومی گسترش فولاد تبریز و سومی روانکاران همراه شد.
تیم بهزیستی مازندران با حمایت همه‌جانبه مدیرکل بهزیستی این استان پا به میدان نهاده که حقیقتا شایسته تقدیر است؛ چرا‌که برای نخستین‌بار است سازمان بهزیستی در چنین سطحی، اعتباری کلان به ورزش جامعه هدف خود اختصاص داده است. تیم بهزیستی که دومین حضورخود در لیگ برتر را تجربه می‌کرد به سرمربیگری نقی مهدوی و مربیگری فریدصائبی و با حضور بازیکنان ملی پوش: داوود علیپوریان، رمضان صالحی، مجید لشگری، مرتضی مهرزاد، سعید ابراهیمی و ابوالفضل محرم‌خانی توانست با شکست تمام حریفان با اقتدار از عنوان قهرمانی خود دفاع کند که در این بین جا دارد از مرتضی مهرزاد بلندقامت‌ترین بازیکن والیبال نشسته جهان به نیکی یاد شود که سهم بسزایی دراین قهرمانی برعهده داشت.
تیم دوم: گسترش فولاد تبریز که از تیم‌های با سابقه و عنوان‌دار آسیایی و جهانی در این رشته است از حالا خود را برای میزبانی مسابقات لیگ جهانی والیبال نشسته در اردیبهشت ماه ۹۷ آماده می‌کند. این تیم در لیگ امسال هادی رضایی، سرمربی تیم ملی کشورمان را به‌عنوان سرمربی و حسن بخش‌علیپور به‌عنوان مربی بومی در اختیار داشتند. صادق بیگدلی، هادی ساجدی‌نیا، محمد خالقی، مهدی بابادی ومیثم علیپور از ملی‌پوشان باتجربه این تیم بودند که پس از پذیرش دو شکست مقابل یاران مرتضی مهرزاد به‌عنوان دومی بسنده کردند.
روانکاران گنبد تیم سوم لیگ ۹۶ که با حمایت‌های آقای کمال غلامی، مدیرعامل شرکت روانکاران گنبد سال‌های متوالی است درحال خدمت به والیبال نشسته و جوانان گنبدی است در لیگ امسال با بازیکنان بومی و با تجربه‌ای همچون جلیل ایمری، کاپیتان سابق تیم ملی، آرش خرمالی، سلیم شعار، آرش قره قالپاقی و نعمتی بازیکن آینده‌دار تیم ملی جوانان و سرمربیگری فرشید عاشوری پا به عرصه رقابت نهادند که حضوری پرفروغ‌تری نسبت به ادوار گذشته به نمایش گذاشت.
اما تیم چهارم لیگ، هیئت قم در نبود حامی مالی و صرفا اتکا به حمایت‌های آقای پیروزمنش، رئیس هیئت این استان در نخستین حضورش در لیگ برتر بازی‌های دیدنی در مقابل حریفان از خود به نمایش گذاشت. سیدحسین حسینی، حسین گلستانی، حسن حسینلو، مرتضی جعفری، حسین حاج‌حسینی بازیکنان این تیم به سرمربیگری محسن براتی مربی تیم ملی جوانان بودند.
بازی لیگ
سه تیم پالایش نفت آبادان، روانکاران گنبد و هیئت قم با شروع دور برگشت رقابت‌های نفس‌گیری برای کسب عنوان سومی درمقابل یکدیگر به نمایش گذاشتند. در حساس‌ترین بازی‌ای که در هفته دوم بین هیئت قم و پالایش نفت در آبادان برگزار شد تیم قم با اقتدار در دو گیم اول مقابل حریف خود به برتری رسید، اما در گیم سوم با غفلت بازیکنان قم، نفتی‌ها از فرصت استفاده کرده و توانستند تا امتیاز ۲۱ بر ۹ با فاصله‌ای فاحش جلو بیفتند، اما در ادامه این تیم قم بود که با خودباوری و درایت به بازی برگشته و توانست بازی باخته را ۳۲ بر ۳۰ به نفع خود به پایان برساند که در نوع خود یک اتفاق نادر در ورزش والیبال محسوب می‌شود.
تلنگر لیگ
ازجمله عواملی که در پیشرفت والیبال نشسته نقشی مؤثر داشته است وجود لیگی پویا با پیشینه‌ای ۲۰ ساله است. از نکات بارز این لیگ حمایت و ورود باشگاه‌های بنامی در سنوات گذشته مانند: دخانیات تهران، صنایع شیر پگاه، فولاد خوزستان، تراکتورسازی تبریز و دانشگاه آزاد و در حال‌حاضر باشگاه‌های ذوب‌آهن اصفهان، صنعت نفت آبادان، شهرداری ارومیه و گسترش فولاد تبریز است که به این عرصه جان بخشیده، اما متأسفانه در ادامه راه بعضی این باشگاه‌ها با رویگردانی از سرمایه‌گذاری تمام و کمال قبلی بومی‌سازی را در دستورکار قرار داده‌اند که بنا به همین سیاست تعدادی از بازیکنان پارالمپیکی در لیگ امسال نتوانستند به تیمی ملحق بشوند؛ بنابراین انتظار می‌رود دست‌اندرکاران والیبال نشسته با رصد خواسته باشگاه‌ها و تعامل با آن‌ها فصل بعدی را پررنگ‌تر و با کیفیت‌تر نسبت به لیگ ۹۶ برگزار شود.
لیگ دسته یک
لیگ دسته یک ازآبان ماه ۹۶ با حضور ۲۴ تیم در چهار گروه به‌صورت متمرکز آغاز شد و پس از انجام بازی‌های مرحله مقدماتی و مشخص شدن تیم‌های صعودکننده به مرحله نیمه‌نهایی پیکار‌ها در دو گروه A. و B. برای صعود به فینال این رقابت‌ها از سرگرفته شد. در گروه A. که با حضور نفت وگاز گچساران، مخابرات خراسان رضوی، بیمه دانا گرگان و هیئت آق‌قلا برگزار شد تیم‌های هیئت البرز، مخابرات مشهد و نفت گچساران به ترتیب عنوان‌های اول تا سوم را ازآن خودکردند و به مرحله فینال راه یافتند.
رقابت‌های گروه B. که به میزبانی منطقه ویژه اقتصادی دو غارون تایباد و با حضور تیم‌های تایباد، شهرداری تبریز، هیئت رشت، هیئت اهواز و سامان سوله آمل انجام شد پس از ۱۵ مسابقه تیم‌های تایباد، هیئت اهواز و سامان سوله آمل تیم‌های اول تا سوم این مسابقات وصعود‌کننده به مرحله نهایی که در اسفند ماه برگزار خواهد شد، شناخته شدند. میزبانی شایسته شهرستان تایباد از این مسابقات با استقبال گرم و بی‌نظیر مردم ورزش دوست این شهرستان با حضور در سالن مسابقات نمایان و کامل‌تر شد. مسئولان این شهرستان نیز با همدلی برای هرچه باشکوه برگزار کردن این مسابقات هزینه برگزاری مسابقات، اسکان و پذیرایی تیم‌های شرکت‌کننده را برعهده گرفتند که در نوع خود اقدامی بی‌سابقه و قابل تقدیر است.
نامداران والیبال نشسته
بزرگان زیادی سال‌ها برای این کشورافتخار آفرینی کرده‌اند. از نخستین بازیکنان این رشته می‌توان به افرادی همچون: سعید حنیفی، محسن براتی، محمد علی طباطبایی، علی کشفیا، هادی رضایی، اصغرگرایلو و شادروان حسن هاشمی اشاره کرد که با مربیگری جابر خلف‌زاده رئیس پیشین فدراسیون والیبال ایران افتخارات بی‌شماری را رقم زدند.
اوج اقتدار والیبال نشسته ایران را می‌توان همراه با ظهور نسلی طلایی و بازیکنان مطرح مانند: مجید سلیمانی، پرویز فیروزی، علی گلکار، محمدرضا رحیمی و جلیل ایمری دانست که ادامه‌دهنده راه آن‌ها بازیکنانی همچون حجت بهروان، رضا پیدایش، سعیدابراهیمی، عیسی زیراهی، صادق بیگدلی و داوودعلی پوریان بودند که تاکنون این افتخار‌ها را تداوم بخشیده‌اند.
اعضای ایرانی سازمان جهانی وآسیایی پاراوالیبال
مهدی آشوری داور بین‌المللی والیبال معلولان، عضو کمیته داوران آسیا اقیانوسیه
مسعود یزدان‌پناه داور بین‌المللی والیبال معلولان، عضو کمیته داوران آسیا اقیانوسیه
هادی رضایی دبیرکل منطقه آسیا و اقیانوسیه و مشاور فنی سازمان جهانی پاراوالیبال WPV
بتول مشرف‌جوادی نایب رئیس فدراسیون در امور بانوان و پاراوالیبال در منطقه آسیا و اقیانوسیه
ابراهیم فیروزی رئیس کمیته داوران پاراوالیبال در منطقه آسیا و اقیانوسیه AOPV و داور بین‌المللی والیبال معلولان و عضو کمیته داوران سازمان جهانی پاراوالیبال WPV.
لیلی توکلی داور بین‌المللی والیبال معلولان پاراوالیبال در منطقه آسیا و اقیانوسیه AOPV
علیرضا معمری آنالیزور تیم ملی والیبال نشسته سپتامبر و رئیس کمیته مربیان پاراوالیبال در منطقه آسیا و اقیانوسیه AOPV.
بهمن تاروردی‌زاده مربی بدنساز تیم ملی والیبال نشسته و دبیر کمیته مربیان پاراوالیبال در منطقه آسیا و اقیانوسیه AOPV
مرتضی اکرمی داور بین‌المللی والیبال معلولان پاراوالیبال
منبع: ویژه نامه جام
