به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبر قم به نقل از گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار دست‌اندرکاران همایش حکیم تهران (نکوداشت مرحوم آقاعلی مدرس زنوزی) که هفته نخست اردیبهشت ماه امسال برگزار شده بود، گفتند: حذف فلسفه از حوزه علمیه قم موجب می شود افرادی سطحی و کم‌عمق، متصدی تبیین و تدریس این علم شوند، بنابراین فلسفه باید در حوزه های علمیه قم و تهران که روزگاری مرکز فلسفه بوده است، رواج پیدا کند.
ایشان با یاد کردن از برخی بزرگان فلسفه و تأکید بر لزوم شناساندن شخصیت و آراء آنان به جامعه علمی، اهمیت تدوین خلاصه‌ای قابل‌فهم از نظرات فلسفی و عمیق این بزرگان را یادآور شدند و گفتند: دعوت جوانان به علوم عقلی و توجه حوزه‌های علمیه به علوم عقلی و بویژه فلسفه بسیار مهم است.
علوم عقلی زیربنای علوم نقلی است و حوزه های علمیه نمی توانند فقط به روبنا بپردازند و به مسائل فلسفی و زیربنایی توجه نکنند. از این رو ضرورت ترویج فلسفه و تکریم فلاسفه اسلامی در حوزه های علمیه امری بایسته است.
بر این اساس در زمینه ضرورت ترویج فلسفه در حوزه های علمیه، تکریم و ترویج جریان فکری و اندیشه ورزی فلاسفه اسلامی،گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، به گفت و گو با «محسن غرویان» از استادان حوزه علمیه پرداخت.
شرح این گفت و گو در ادامه می آید؛
** ضرورت ترویج فلسفه در حوزه
غرویان درباره ضرورت ترویج فلسفه در حوزه های علمیه گفت: در این زمینه باید به دو نکته اشاره کنم. نکته نخست این که فلسفه زیربنای جهان بینی اسلامی و علوم اسلامی یعنی فقه، اصول، کلام، رجال، حدیث و تفسیر مسائل عقیدتی، مسائل قرآنی و فکری است. همه این مسائل برهانی، فکری و عقیدتی باید در فلسفه با متد عقلی تبیین و اثبات شود. بنابر این فلسفه زیربنای علوم دیگر است و نوبت فقه، اصول، تفسیر، حدیث و مباحث کلامی متاخر از رتبه فلسفه است.
وی تصریح کرد : این که مقام معظم رهبری فرمودند حوزه های علمیه باید فلسفه بخوانند به خاطر این است که علوم عقلی زیربنای علوم نقلی است و حوزه های علمیه نمی توانند فقط به روبنا بپردازند و به مسائل فلسفی و زیربنایی توجه نکنند.
به گفته وی ، نکته دوم این که حوزه های علمیه در جهت تهذیب نفس، اخلاق و در راستای انبیا و رسولان الهی حرکت می کنند. پیامبر اکرم(ص) فرموده اند «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ» من برای مکارم اخلاق مبعوث شدم. حوزه های علمیه هم برای مکارم اخلاق تاسیس شده اند و زیربنای اخلاق، فلسفه اخلاق است که امروزه از مباحث فلسفه های مضاف و تطبیقی است.
«ما برای تحقق مبانی اخلاق و فلسفه اخلاق باید به علوم عقلی و فلسفی بپردازیم. پس تحصیل و تهذیب در حوزه های علمیه متوقف بر فلسفه است. »
** حوزه تهران و قم باید احیا شود
مدرس حوزه علمیه قم درباره این که حذف فلسفه از حوزه های علمیه موجب سطحی و کم عمق شدن می شود، گفت: اگر فلسفه از دست حوزه های علمیه خارج شود به دست دیگران می افتد. یکی از دلایلی که در میان جوانان، عرفان های نوظهور، مکاتب عرفانی مانند اوشو و فرقه های گوناگون با اسامی مختلف رایج شده است؛ به این علت است که علمای دین به مباحث فلسفی نمی پردازند و پاسخگوی سوالات اساسی جوانان در زمینه عرفان نظری و عملی و فلسفه ومباحث اعتقادی نیستند. بنابر این جوانان سراغ دیگران می روند. بر این اساس مقام معظم رهبری می فرمایند که زمام فلسفه باید در دست حوزه های علمیه باشد و الا دیگران فلسفه را از حوزه علمیه می گیرند و مسائل فلسفی از دست علما خارج می شود.
«از گذشته قم و تهران پایتخت جمهوری اسلامی در مسائل علمی، سیاسی و اجتماعی بودند. به عنوان نمونه در زمینه فلسفه در حوزه علمیه قم علامه طباطبایی و در حوزه علمیه تهران آقا علی مدرس زنوزی، میرزا ابوالحسن جلوه ، مرحوم هیدجی و شیخ محمدتقی آملی مطرح بودند. این بزرگواران، بزرگان فلسفه در تهران بودند و الان کمتر چنین شخصیت های علمی را می بینیم.
بنابر این حوزه تهران و قم باید احیا شود تا این بزرگان و استوانه های حکمت و فلسفه دوباره در حوزه ها ظهور کنند و فلسفه های تطبیقی بین شرق و غرب و اسلام و دیگران رایج بشود تا آنهایی که استعداد دارند از میان علما و فضلا وارد مطالعه شده و پاسخگوی شبهات جدید شوند.»
** ترویج جریان های اندیشه ورزی فلاسفه اسلامی
غرویان در زمینه تکریم و ترویج جریان های فکری و اندیشه ورزی فلاسفه اسلامی اظهار کرد: در حوزه باید افراد و اندیشمندانی باشند که به تغییر و تحول در جهان فکر و اندیشه امروز باور داشته و خودشان از یک اتقان(استواری) و برخوردار بوده و بتوانند تغییرات و تحولات امروز را تفسیر و تبیین کنند و آمادگی برای حرف های نو داشته باشند. زیرا فلسفه مانند سایر علوم به طور دائم در حال تغییر و تحول است و اصل تحول بر فلسفه هم مانند سایر علوم حاکم است. فلسفه زمانی رشد پیدا می کند که در حوزه دارای افرادی باشیم که اهل تفکر باشند و بتوانند حرف های نو بزنند، اما اگر کسانی بخواهند جمود و انجماد فکری داشته باشند، فلسفه رشدی نخواهد کرد.
«به هر حال جا برای نظریات نو و جدید در استمرار فلسفه مشاء و اندیشه های ابن سینا، فلسفه اشراق و شیخ شهاب الدین سهروردی و ملاصدرا و حکمت متعالیعه باز است. یعنی این سیر فلسفه همچنان باید باز باشد و به طلاب و فضلا روحیه داد که حرف نو و جدید بزنند. از این رو نباید با تئوری و فرضیه های جدید مقابله کرد، زیرا مقابله بی منطق و بی دلیل با اندیشه های فلسفی باعث خشکاندن تفکر فلسفی می شود.تکریم فلاسفه و اندیشمندان به این است که به اندیشه های نوآورانه آن ها بها داده شود و زمینه نقد و انتقاد باز باشد.»
** لزوم تقویت کرسی های نظریه پردازی
مدرس حوزه علمیه قم در زمینه ایجاد تفکر نو و تحول تصریح کرد: کرسی های نظریه پردازی و جنبش نرم افزاری و حرف های نو به مثابه زمینه تحول و تفکر نو که رهبر معظم انقلاب در چندین سال پیش فرمودند، آنچنان که باید و شاید در حوزه ها هنوز عملا انجام نیافته و محقق نشده است. این بیانات اخیر مقام معظم رهبری تاکیدی بود بر همان فرمایشات قبلشان که باید کرسی های نظریه پردازی و نواندیشی در حوزه محقق بشود.
پژوهشم**458**1601**
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و پژوهش های خبری ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.
