به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبرقم (قم‌نا) محمد دانشور مدیر بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه‌ای استان قم در راستای معرفی سازه‌های آبی و نگهداری از منابع آب استان گفت: سد کبار، قدیمی‌ترین سد قوسی جهان است که با قدمت هفتصدساله نگینی زرین در تاریخ مهندسی سازه‌های آبی در کشور و استان قم است که به رغم حجم نه چندان بزرگ‌سازه و آب‌گیری نمایانگر هوش تاریخی و مهندسی این سازه‌ها در ایران است.
وی عنوان کرد:این سد، قدیمی‌ترین سد قوسی در جهان است که قدمت هفت صد ساله دارد؛ البته مرمتهایی انجام شده است که بیشتر آن‌ها در زمان صفوی صورت گرفته است.
مدیر بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه‌ای استان قم، افزود: طول تاج سد ۵۵ متر و ارتفاع آن ۲۶ متر از کف رودخانه است؛ البته چهل سال پیش اصلاحاتی نیز در دیواره بتنی سد به ارتفاع ۳ متر انجام شده است که تغییرات زیادی را از حیث ظاهری روی سد ایجاد کرده و مباحث باستانی آن را نیز تحت‌الشعاع خود قرارداده است؛ علاوه بر آن استحکام سد را نیز با خطر مواجه کرده است.
وی بیان کرد: در همین راستا سرریزی در جناح چپ ایجاد شد که مشکل سرریز آب از بدنه را حل کند که این کار انجام شد؛ از دیگر سوی فعالیت‌های تحکیمی روی پی و بدنه و جناحین چپ و راست انجام شد و حفر‌هایی که از قبل وجود داشت با سیمان پر شد و همچنین فعالیت‌های ظاهری دیگری انجام شد که ظاهر باستانی آن حفظ شود؛ رسوب برداری از مخزن بالادستی از دیگر اقداماتی است که در سازه سد انجام شده است.
وی بیان کرد: در همین راستا اقداماتی از سوی شرکت آب منطقه‌ای انجام شده است، زیرا این سازه در مسیر مستقیم سرریز بود که اگر سیلابی صورت می‌گرفت، صدمات سنگینی به بدنه سد وارد می‌کرد و اگر این امر در طول چند سال تداوم پیدا می‌کرد، سازه را تحت تاثیر قرار می‌داد.
دانشور تصریح کرد: از دیگر نکات جالب در خصوص این سد، اینکه سد کبار قدیمی‌ترین سد قوسی است که در گذشته با توجه به انتخاب محل سد که هوشمندی و محاسبات خاصی را طلب می‌کند، ایرانیان هنرمند و با هوش را بر آن داشته است که با توجه به نوع جایگاه، سد را به شکل قوسی بسازند؛ همچنین محاسبات دقیقی در زمینه سازه طاق ضربی و انتقال بار به جناحین در ساخت این سد انجام شده که به جرات می‌توان گفت که برای اولین بار توسط ایرانیان صورت گرفته است.
وی اشاره کرد: این سد در بیست و شش کیلومتری قم و در کنار روستای پاسنگان و زنبورک احداث شده است، جنس بدنه از سنگ و ملات و ملات ساروج، ترکیبی از آهک، خاکستر، سفیده تخم مرغ و ماسه است، که از این ملات در گذشته به خصوص در سازه‌های آبی استفاده می‌شده و پس از گذشت هفت صد سال خود را حفظ کرده است.
وی گفت: یکی از مزیت‌های این سد، آب گوارا و شیرین آن است که با‌ای سی ۶۰۰ که در واقع آب شیرین و شرب است منبع خوبی برای آب شرب برای مردم آن بخش بوده است، با توجه به اینکه قم منطقه‌ای با آب زیرزمینی شور است، وجود چنین آبی در این منطقه آن را در دسته آب شیرین قرارداده است.
دانشور عنوان کرد: این سد دارای یک برج آبگیر است، که در سال ۹۳ اصلاحاتی در آن انجام شد و در واقع یک لوله آبگیر از مخزن را به پایین دست راه دادند که در کشاورزی از آن استفاده می‌شود.
وی تصریح کرد: بیشترین مصارف سد نیز در حوزه کشاورزی، مهار سیلاب و تغذیه مصنوعی است و با تغذیه مصنوعی که در این سد انجام می‌شود، در سال‌های پر آب، قنات‌های پایین دست نیز که در بخش کشاورزی فعال است وضعیت خوبی پیدا می‌کنند.
