سعید عباسی - یکی از پیشنهادهای ارزنده ای که توسط جمهوری اسلامی ایران به سازمان کنفرانس اسلامی ارایه شده، نامگذاری هفته جهانی مسجد  ٣١  مرداد الی   ٦ شهریور ( ٢١  الی  ٢٧  اگوست ) و اختصاص اولین روز این هفته به نام « روز جهانی مساجد » است که مصادف با به آتش کشیده شدن مسجد الاقصی توسط صهیونیست های افراطی در ٢١ اگوست سال ١٩٦٩ است.

 

تصویب این پیشنهاد در اجلاس سی ام وزرای امور خارجه کشورهای اسلامی در تهران، نشان از اهمیت و توجه جدی تر به مقوله مسجد با نگاه فرا ملی و جهانی می باشد که در قطعنامه سازمان کنفرانس اسلامی، از کشورهای عضو خواسته شد، تا در راستای تحکیم مساجد ، در توسعه فرهنگ و ارزشهای اسلامی در جهت تکریم و بزرگداشت هفته مذکور تلاش نمایند.

 

مساجد مهم ترین بناهای معماری ایران پس از اسلام هستند. شاخص ترین و پیشرفته ترین بناهای هر دوره معماری ایران پس از ورود اسلام را می‌توان در مساجد پیدا نمود. اهمیت مسجد در ایران نشانه‌ای از پذیرش و اقبال مردم ایران نسبت به دین اسلام است. چرا که در دورافتاده ترین نقاط ایران نیز مساجد مهم ترین بناهای بافت اطراف خود بوده‌اند که با هزینه مردم بنا می‌شدند.

 

یکی از کارکردهای مسجد در صدر اسلام، کارکرد سیاسی بود. به صراحت میتوان ادّعا کرد که در کنار بعد عبادی مسجد، یکی از وسیعترین و مهمترین کارکردهای آن، کارکرد سیاسی بوده است.

 

مسجد، محل گردهمایی مسلمانان و تجلی گاه پرشکوه انسجام و یک پارچگی ملت مسلمان است. مسجد، حافظ سلامت دین و جامعه است و نمایش وحدت و همدلی نمازگزاران، بقای اسلام را تضمین میکند.

 

از جمله فعالیتهای مسجد در صدر اسلام، امور اقتصادی بود. بنابر شواهد تاریخی، اموال عمومی و غنائم جنگی در مسجد گردآوری و از آنجا در بین مسلمانان و رزمندگان توزیع میگردید.

 

به گواهی تاریخ، مسجد نخستین مکانی است که پیامبراکرم(ص) در آن به قضاوت و دادخواهی و حلّ و فصل اختلافات، منازعات و صدور احکام قضایی پرداختند.

 

امام علی(ع) که هنوز محل هایی در مسجد مقدس کوفه، با عنوان " دکّه" از دوران حکومت ایشان وجود دارد و نمایشگر یکی از کارکردهای مسجد در حکومت امیرمومنان می باشد؛ مانند " دکة القضاء"، " دکّة الطشت"، " دکّة الفتوا" و... اوّلین اثر ارتباط با مسجد را یافتن دوستان و برادران دینی مطرح می نمایند. 

 

دوستی هایی که بر محور دین و بندگی خدای متعال شکل گیرد، پایدار خواهد بود و به دور از هرگونه دغل و انحراف است. این دوستیِ ایمانی، در شکل دادن به هویّت اجتماعی نوجوان و جوان، قابلیّت زیادی دارد و هویّت اجتماعی با محوریّت ملاکهای دینی و الهی را در فرد ایجاد میکند.

 

به یاد داریم که قبل و بعداز انقلاب اسلامی در همگرایی و هماهنگی مردم در نبرد با نظام سلطه و دشمنان ملت ایران، مساجد نقشی حیاتی داشتند تا حدی ‌که معمار بزرگ انقلاب، حضرت امام خمینی (قدس‌سره)، مسجد را رمز پیروزی انقلاب اسلامی دانستند و فرمودند: «رمز پیروزی ملت ما همین بود که دیگر نمی‌ترسیدند از اینکه بروند توی خیابان بکشندشان، می‌رفتند، خیلی هم کشته می‌شدند، بالاخره هم با همین فریادها و اللّه‌اکبرها پیروز شدند، رژیم اسلام این‌طور است که افرادش از مسجدند، از مسجد نهضت شروع می‌شد...».

 

بنابر این، به نظر می رسد، باید حوزه های علمیه به صورت تخصصی در زمینه تربیت ائمه جماعات کار کنند، مراکز رسیدگی به امور مساجد استان ها و ستاد عالی کانون های مساجد به صورت تخصصی امور فرهنگی و هنری مساجد را ساماندهی کنند، سازمان تبلیغات اسلامی به امر تبلیغ و اجرای برنامه های مناسکی و عبادی اهتمام ورزد، وزارت جوانان و ورزش به ایجاد فضاهایی برای گذران مطلوب اوقات فراغت و ورزش به ویژه برای نوجوانان و جوانان مسجدی توجه نماید، وزارت آموزش و پرورش به مباحث آموزشی غیر رسمی با هدف تکمیلی، جبرانی و تقویتی و... بپردازد، سازمان اوقاف و امور خیریه، به امر ساماندهی امور سخت مساجد و آمایش سرزمینی و جایابی مساجد بپردازد و شهرداری ها و شوراهای اسلامی شهر و روستا، با مساجد که جایگاهی والا و ارزشمند در میان عامه مردم دارند به صورت مراکز خدمات شهری برخوردکنند تا نقش و کارکردهای فراموش شده این نهاد اجتماعی اصیل که از آشکارترین و معروف ترین نشانه های تمدنی مسلمانان به شمار می رود، دوباره احیا شود.