در این مطلب می خوانیم:
کل مساحت شهر قم 12 هزار و 939 هکتار است که 4 هزار و 133 هکتار از این شهر شامل بافت ناکارآمد شهری از جمله بافت فرسوده، سکونتگاه‌های غیر رسمی و... می‌شود. نگاهی به وضعیت فرسودگی شهر قم به ویژه در قسمت مرکزی شهر و معضلات متعدد خدمات‌رسانی و مدیریت بحران و... نشان می‌دهد از خشکسالی که بگذریم، بافت فرسوده شاید دومین خطر بالقوه در کمین مردم قم باشد.
طی سال‌های گذشته و به ویژه در دولت دوازدهم درباره بافت فرسوده زیاد گفت‌وگو شد. از طرفی در اسناد بالادستی بافت تاریخی قم و سرمایه‌گذاری در آن به عنوان یک فرصت اقتصادی یاد شده است. با این حال مسئولین امر از همراهی ناکافی مردم در این زمینه سخن می‌گویند و از اینکه اگر این مشارکت رخ ندهد، معلوم نیست هیچ فکر و طرحی در بافت فرسوده اثربخش باشد.
فهیمه فتاحی زاده، رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم به جلسه صد و نود و پنجم اتاق فکر توسعه استان قم آمده بود تا درباره چالش مشارکت در طرح‌های بهسازی بافت فرسوده صحبت کند.
وی با اشاره به تعریف یک برنامه جامع اقدام مشترک بین دستگاه‌های استان برای بهسازی مسیری در بافت تاریخی اطراف حرم مطهر اظهار داشت: بیشترین سهم اجرایی را اداره کل راه و شهرسازی و شهرداری قم در این طرح دارند و در مجموع نسبت به برنامه سال گذشته 70 درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌ایم.
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم با بیان اینکه قرار است ارتباط بین حرم مطهر و بافت اطراف در یک برنامه پنج ساله تکمیل شود گفت: اولین پروژه خانه محور تاریخی شاکری و آب انبار لب چال بود که سه ماه طول کشید. بهسازی محوطه بیت‌النور و میدان میر هم در مرحله بعدی اتفاق افتاد و یک میدانگاه و پاتوق محلی برای ساکنان ایجاد شد.
آنطور که وی می‌گوید ادامه میدان میر به سمت آب انبار لب چال محور بعدی است. بعد از آن هم ساماندهی امام زاده شاه حمزه تا مدرسه غیاثیه و پامنار اتفاق خواهد افتاد.
این پروژه‌ها در برخی نقاط شهر تمرین خوبی برای همکاری تمام دستگاه‌های اجرایی و خدمات‌رسان استان بوده و تفاهم نامه‌هایی برای بهسازی مسیرها با همکاری شهرداری، راه و شهرسازی، اداره برق، آب و فاضلاب و دیگران صورت گرفته که می‌تواند برای آینده الگو باشد.
فتاحی درباره محدود ماندن بهسازی بافت فرسوده به همین اتفاقات می‌گوید: یکی از مسائلی که در بافت مرکزی و تاریخی شهر داریم این است که زمین خالی برای تامین خدمات و سرانه‌ها نداریم تا فضای سبز محلی و خدمات شهری را در آنجا ایجاد کنیم.
او که خاطرات زیادی دارد از همراهی‌ها و عدم همراهی‌های مردم در جریان اجرای پروژه‌ها افزود: میزان مشارکت و نحوه مشارکت و سرمایه‌های اجتماعی که میتوانیم در بافت داشته باشیم یک چالش است. باید ببینیم چرا تا الان نتوانستیم به وضعیت مطلوبی برسیم؟
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم از نخبگان شهر تقاضا کرد که برای افزایش مشارکت عمومی در عرصه بهسازی بافت فرسوده به سازمانِ وی کمک کنند.
وی با اشاره به اینکه اداره کل راه و شهرسازی رتبه ششم کشوری را در زمینه بهسازی بافت دارد افزود: یکی از مهم‌ترین موضوعات در این زمینه استفاده از سرمایه‌های اجتماعی برای بهسازی شهری است.
فتاحی گفت: در فرایند ظرفیت سازی برای اینکه موفق عمل کنیم نخستین قدم این است که وضعیت موجود را کامل بشناسیم و بعد از نیازسنجی با مردم درباره طرح‌ها و برنامه‌ها گفت‌وگو کنیم. اینها تجربیاتی است که از پروژه‌های قبلی به دست آمده و در پروژه امسال که بهسازی محور باغ پنبه است به کار گرفته خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه یکی از آسیب‌ها در بحث اعتماد سازی قابل حل است ادامه داد: ما از رویکر شهرسازی برای مردم که در دهه‌های قبل از قرن بیستم به آن توجه میشد باید به رویکرد شهرسازی با مردم برسیم.
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم اظهار داشت: یک موضوع دیگر آموزش است که میتواند بسیار اثرگذار باشد و این را در خروجی یکی از دفاتر تسهیل گری در گذشته دیدیم. در این زمینه لازم است که دستگاه‌های دیگری مانند شهرداری و بهزیستی و... وارد شوند.
عباس مهرابی، یکی از سرمایه‌گذاران شهر قم و از فعالان عرصه اقتصادی پس از شنیدن برنامه‌های بهسازی بافت تاریخی در قم، آنها را ناکافی توصیف کرد و گفت: ما در قم ظرفیت‌های بسیار خوبی داریم. مناره‌های بازار کهنه مربوط به دور سلجوقیان است اما ما آنها را نمی‌بینیم و تنها به کف‌سازی در چند محور بسنده کرده ایم.
وی افزود: مسجد جامع قم بنای فاخری است و در سطح کشور قابل ارائه است. وقتی در این محله قدم می‌زنیم راه این مسجد را نمیتوانیم درست پیدا کنیم. این مسجد میتواند نگین وسط یک میدان شود اما تا سینه‌های مسجد جامع ساختمان وجود دارد و حتی قسمت‌هایی از آن بریده شده است. مغازه‌هایی اطراف آن وجوددارد که چند ده سال است که تعطیل شده و هیچ کس نیست به داد این ظرفیت‌های بی بدیل برسد.
محمد رضا باقرپناهی هم در این جلسه از تاخیر در تشکیل جلسه کمیسیون ماده پنج به دلیل اختلافاتی بین شهرداری و استانداری گفت و اینکه روند کاری بخش خصوصی با این عدم هماهنگی‌ها چقدر به تاخیر می‌افتد.
ابوالفضل معرفی، فارغ التحصیل رشته برنامه‌ریزی شهری هم در این جلسه به اهمیت آموزش اشاره کرد و این موضوع که اگر مردم آگاهی نداشته باشند نمی‌توان از آنها توقعی داشت.
وی با اشاره به اینکه در باز آفرینی مشکلات زیرساختی داریم که سخت افزاری و هم نرم افزاری است افزود: مسئله دیگر بحران است که امکانش هر لحظه وجود دارد و از این نظر هم نقص‌های بسیاری در شهر قم دیده می‌شود.
واقعیت این است که امروز در بسیاری از شهرهای دنیا ساختار مدیریت از عمودی به افقی تبدیل شده اما در شهر قم هنوز جریان مدیریتی یکسویه است. برای جلب مشارکت نیاز به ساختارسازی، نهادسازی و ظرفیت‌سازی داریم. تا زمانی که مردم را در تصمیم‌گیری‌ها هیچ مشارکتی نمی‌دهیم و ساختار مدیریتی در شهر تغییر نکرده، نباید انتظار مشارکت از سوی مردم داشته باشیم.
منبع: روزنامه 19 دی قم
8138/ 6133/
انتهای پیام