به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبرقم (قم‌نا)، زباله در عصر جدید به چالشی جدی برای دولت‌ها و تهدیدی برای سلامتی و بهداشت جامعه جهانی تبدیل شده است؛ به طوری که این موضوع خرج زیادی روی دست بسیاری از دولت‌ها گذاشته و جامعه جهانی را ناچار کرده است که در این خصوص چاره‌اندیشی کند. در گذشته دور ریختنی‌ها در موادی خلاصه می‌شد که با رها کردن آن در طبیعت، در اندک زمانی به خودی خود رو به اضمحلال و تجزیه می‌رفت و یا جنس و حجم آن به گونه‌ای نبود که به تهدیدی برای بشر و محیط زیست تلقی شود؛ اما با پیشرفت تکنولوژی و تولید پلیمرهای شیمیایی، موضوع تولید پسماند نیز مفهوم جدیدی پیدا کرده است.
پلاستیک یکی از پسماندهای دردسرساز است که تولید و استفاده بی‌رویه از آن طی سال‌های اخیر، تبعات جبران ناپذیری را برای طبیعت به دنبال داشته است. بر اساس اعلام کمیته محیط زیست سازمان ملل (UNEP)، سالانه 300 ميليون تن پلاستيك در جهان مصرف می‌شود که بیشترین پسماند تولید شده از این مقدار، به در خاک دفن شده و یا به دریاها و اقیانوس‌ها ختم می‌شود. همچنین بر اساس بررسی‌های این کمیته، متوسط طول عمر مفيد يك كيسه پلاستيكی در دست مصرف‌كننده 12 تا 20 دقيقه است؛ این در حالی است که هر كيسه پلاستيكی، براي تجزيه شدن به 400 تا 500 سال زمان نياز دارد.
جنس و مواد تشکیل دهنده پلاستیک‌ها نیز به گونه‌ای است که در اثر سوزاندن این دسته پسماندها، ترکیبات متعددی از گازهای بسیار سمی، سرطان‌زا حاصل می‌شود که خطرات جدی برای اکوسیستم و سلامتی انسانها به همراه دارد. روی هم رفته انبوه و حجم نایلون و مواد پلاستیکی رهاشده نظیر بطری‌های نوشابه و آب معدنی در طبیعت، وجهه زشتی را از رد پای انسانها در فضاهای خارج شهری به به جای گذاشته است و به علت وزن ناچیز آن، به وسیله باد می‌تواند تا مناطق روستایی و صنعتی، زمین‌های کشاورزی و حتی کیلومترها در دل یک طبیعت بکر پیش رود، بی‌آن که کسی اقدامی برای جمع‌آوری این پسماندها کند.
ايران با مصرف سالانه 10 ميليون تن پلاستيک، پنجمين كشور مصرف‌كننده پلاستيک در دنياست و تنها در 10 سال اخير، 100 ميليون تن پلاستيک به طبيعت ايران افزوده شده. هر ايرانی روزانه به‌طور متوسط 3 كيسه پلاستيكی مصرف می‌كند که 96 درصد كيسه‌های مصرفی مستقيم وارد سطل‌های زباله میشوند. شانزدهم تا بیست‌ودوم خرداد به نام محیط زیست رقم خورده و به همین مناسبت سازمان حفاظت از محیط زیست با هدف کاهش پسماندهای پلاستیکی، شعار «نهضت ملی کاهش آلودگی‌های پلاستیکی» برای هفته محیط زیست امسال انتخاب کرده است.
در ادامه چند راهکار ساده برای کاهش مصرف پلاستیک به طور مختصر گردآوری شده است.
به کیسه‌های نایلونی «نه» بگویید
کیسه‌های نایلونی ارزان‌ترین و پرمصرف‌ترین مواد پلاستیکی هستند که در در دسترس انسانها قرار دارند. امروزه حتی کوچک‌ترین سوپرمارکت‌ها در دل دورافتاده‌ترین نقاط هم برای عرضه محصولات خود از نایلون استفاده می‌کنند. این در حالی است که این نایلون دیگر مورد استفاده مجدد قرار نمی‌گیرد. یکی از راهکارهای بسیار ساده و در عین حال موثر برای نجات محیط زیست از دست پلاستیک‌ها، کاهش استفاده از کیسه‌های نایلونی و جایگزین کردن آن با کیسه‌های پارچه‌ای و زنبیل‌های خرید است. در گذشته پدر و مادران ما غالب خریدهای خود را با زنبیل‌های حصیری یا پاکت‌های کاغذی انجام می‌دادند.
ظروف غیرپلاستیکی را حذف کنید
سهولت دسترسی به ظروف پلاستیکی و قیمت ارزان آن باعث شده است تا برخی خانواده‌ها برای فارغ شدن از زحمت تمیز کردن ظروف پس از یک وعده غذایی مفصل، به ظروف و یا سفره‌های پلاستیکی روی بیاورند. در نگاه کلی درست است پلاستیک‌ها باعث افزایش سطح آسودگی و آسایش انسانها شده است؛ اما آگاهی از مضرات پلاستیک و تاثیر سوء آن بر سلامت انسانها، می‌تواند گام مهمی در پرچیدن یا کاهش پلاستیک شود.
به طور فله خرید کنید
بیشتر محصولاتی که قفسه‌های فروشگاههای مواد خوراکی می‌بینید حاوی بسته بندی‌های نایلونی و پلاستیکی هستند. با خرید فله‌ای مواد غذایی در دسترس می‌توانید علاوه بر این پوشش‌های پلاستیکی را تا حد مطلوبی حذف کنید؛ از معایب و ضررهای مواد شیمیایی نگه دارنده نیز در امان باشید. یادمان باشد محصولی که یک برند شیک و معروف تحت عناوین استاندارد و کد وزارت بهداشت ارائه می‌دهد؛ لزوما مواد خوب و قابل اعتنایی _دست کم نسبت به محصول ارگانیک_ نیست.
بطری‌های آب معدنی را کنار بگذارید
باور کنید آبی که در یک بطری آب معدنی ارائه می‌شود؛ چیزی فراتر از همان آب شیر نیست. بطری‌های به جا مانده، چیزی به جز پسماند خالص به دنبال ندارد و نوعی دورانداختن منابع است. از طرفی برخی نوشیدنی‌ها همزمان در بطری‌های پلاستیکی و قوطی‌های فلزی ارائه می‌شود. در صورتی که از نوشیدنی‌های موجود در بطری‌های پلاستیکی استفاده کنید؛ کمک شایانی به محیط زیست کرده‌اید چرا که این بطری‌ها از لحاظ بازیافت و بازگشت به چرخه تولید دارای ارزش بیشتری هستند.
نقش دولت‌ها در ترغیب شهروندان به استفاده از پلاستیک
موارد گفته شده گوشه‌ای از راهکارهای موجود برای کاهش نقش پلاستیک در زندگی است. اولین گام برای ساخت و اشاعه یک فرهنگ جدید، اطلاع‌رسانی صحیح، گسترده و تأکید بر مزایای آن فرهنگ است. با این حال تبلیغات هرچند جذاب، گیرا و مستمر باشد؛ به تنهایی نمی‌توانند رفتاری پایدار را در شهروندان ایجاد کنند. شهروندان باید در قبال رفتارهای اجتماعی احساس انگیزه کنند و این ایجاد انگیزه با آموزش صحیح ایجاد می‌شود.
علاوه بر تبلیغات جذاب و مستمر، باید سیاست‌هایی در راستای تشویق و تنبیه جامعه برقرار شود تا بتوان یک فرهنگ جدید را تولید نمود. دولت‌ها با وضع قوانین سختگیرانه و محدودیت دسترسی به پلاستیک می‌توانند نقش شایانی در حرکت به سمت کاهش استفاده از مواد پلاستیکی ایفا کنند. به عنوان نمونه ارائه آب معدنی در بطری‌های پلاستیکی، در کشورهای آمریکای شمالی ممنوع است.
