به گزارش قم نا ، آیت الله سید حسین طباطبایی بروجردی از مراجع شیعه ایرانی در سده چهاردهم که با اندیشه تفکر تقریب مذاهب بود که به وحدت میان مسلمان اهتمام داشت و در ادامه همین تفکر و ارتباط گرفتن با الازهر در مصر منجر به صدور فتوای تاریخی شیخ شلتوت شد، فتوایی که تشیع را به عنوان پنجمین مذهب اسلام به رسمیت می شناسد.
(تقریب در تفکر ایشان جایگاه ویژه ای دارد و حتی می بینیم که شیخ حال حاضر الازهر وقتی که در مقابل اشکالات تندروها قرار می گیرد، صریح تاکید می کند که مذهب شیعه مذهب پنجم اسلام است چون شیخ محمود شلتوت 60 سال قبل فتوا داده که شیعه مذهب پنجم اسلام است و این فتوای شلتوت حاصل تقریب مرحوم آقای بروجردی بود. این دستآورد زمانی حاصل شد که آقای بروجردی روزگاری به دنیای بیرون توجه کرد که کمتر کسی متوجه آن بود.) اینها بخشی از سخنان نوه دختری مرحوم آیت الله بروجردی است.
آیت الله سید محمد جواد علوی بروجردی نوه دختری آیت الله بروجردی است که مادرشان تنها بازمانده از فرزندان مرحوم آیت الله بروجردی است،به بهانه سالگرد ارتحال آن عالم ربانی اظهار داشت: فتوای تاریخی شیخ الازهر حاصل تقریب آیت الله بروجردی است.
وی ادامه داد: آیت الله بروجردی برای تقریب مذاهب در آن زمان مرحوم حاج شیخ مهدی حائری یزدی را به واشنگتن و مرحوم آقای محققی و قبلش مرحوم آقای گلپایگانی را به هامبورگ فرستاد و مرحوم آقای صدر بلاغی را به لندن فرستاد، چرا که ایشان معتقد بودند که شیعه مذهبی است که حرف دارد و در سطح بین المللی و جهانی هم حرف برای گفتن دارد و باید ما حرف هایمان را در مجامع مطرح جهانی عرضه کنیم، ایشان معتقد بودند، شیعه مذهبی نیست که در گوشه کناری بماند و سرش هم تنها در لاک خود باشد.
آیت الله سید محمد جواد علوی بروجردی در خصوص شخصیت آیت الله بروجردی اظهار داشت: به این شخصیت از چند بعد می توان توجه کرد، یکی از بعد علمی است که ایشان در مدت 20 سال یعنی 10 سال در اصفهان و 10 در سال در نجف توفیق داشتند بزرگانی از شیعه را درک کنند.
وی افزود: مرحوم آیت الله بروجردی پس از بهره مندی از درس اساتیدی همچون مرحوم آقای درچه ای، مرحوم آخوند خراسانی، حاج آقای کلباسی و مرحوم شیخ الشریعه اصفهانی بزرگان با توجه به استعدادی که داشتند، خود نیز صاحب مبنا شدند و عمق ملایی ایشان را می توان در آثار و درس ایشان درک کرد.
نوه اش آیت الله برجرودی می گوید: متاسفانه خود آیت الله بروجردی کتاب به قلم خود کم دارند چرا که ایشان در نوشتن وسواس داشتند و آن اطمینانی که باید برای ایشان حاصل می شد تا مطلبی را ارائه کرده و بنویسند این اطمینان دیر حاصل می شد به همین علت نوشته های ایشان هم که تاکنون باقی مانده و در موسسه ایشان روی آن کار می شود.
آیت الله سید محمد جواد علوی بروجردی، ادامه داد: اما عمق علمی ایشان در رجال در فقه مخصوصا و در اصول و در حدیث به چشم می خورد و شاگردان ایشان هم در این مسیر قلم زده اند همچنین از نظر شخصیت اجتماعی و جهان بینی می توان چنین گفت که با توجه به دوره پانزده ساله زعامت ایشان بر شیعه باید توجه کرد که آیت الله بروجردی منشاء چه آثار و برکاتی بودند.
وی در خصوص این بعد از شخصیت آیت الله بروجردی چنین ادامه می دهد: مثلا حوزه علمیه قم بعد از گذشت 60 سال هنوز از آثار ایشان بهره می برد و برای نمونه از شاگردان مرحوم آیت الله بروجردی که امروز مرجعیت حوزه را عهده دار هستند، می توان به آیات صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، شبیری زنجانی و موسوی اردبیلی اشاره کرد که همه شاگردان آن مرحوم بودند.
**شاگردان دیروز مرحوم آیت الله بروجردی، استوانه های علمی امروز حوزه
آیت الله سید محمد جواد علوی بروجردی درباره شاگردان مرحوم بروجردی می گوید: در روزگار ما این بازماندگان و کسانی که درس ایشان را درک کردند، تعدادشان کم شده و اینها از استوانه های علمی حوزه هستند، شاگردان ایشان هر کجا که بوده اند، چه در قم و چه شهرهای دیگر منشاء اثر شده اند به مانند مرحوم آیت الله خوانساری در تهران، مرحوم آقای اشرفی در کرمانشاه و مرحوم آقای یثربی.
وی افزود: نکته دیگر در مورد شخصیت مرحوم آیت الله بروجردی دید ایشان نسبت به پیرامونشان است، دوران زعامت و مرجعیت ایشان مواجه است با حوادث تندی در داخل ایران و در میان شیعه که البته مشی و انتخاب ایشان در این دوران به گونه ای بود که این اتفاقات نه تنها ضربه ای به این جایگاه نزد ، بلکه ایشان حوزه و روحانیت را به همان عزت و عظمتی که تحویل گرفتند و یا حتی با عزت و عظمت بیشتری تحویل به مسئولین بعد از خود دادند.
**الفبای فارسی که رنگ و بوی لاتین به خود نگرفت
وی با اشاره به توجه مرحوم آیت الله بروجردی به ادبیات فارسی گفت: ایشان در عین حال به اقدامات صورت گرفته در مملکت هم نگاه داشتند و یکی از این ثمرات ممانعتشان از تغییر الفبای فارسی به لاتین بود. ایشان هر وقت احساس می کردند، حرکتی در خلاف جهت مذهب و یا حرکتی بر خلاف منافع مردم در حال شکل گیری است، دخالت می کردند.
مرحوم آیت الله بروجردی در این برخوردهایشان به شاه می گفتند که اگر برای مثال فلان حرکت انجام شود، (من از ایران می روم) یا اینکه (امنیت مملکت را من نمی توانم تضمین کنم) و خوب بعد از این بیانات این کار انجام نمی شد.
وی با اشاره به اعلامیه آیت الله بروجردی در موضوع فلسطین ادامه داد: ما دو نامه از 'جمال عبد الناصر' به ایشان داریم که در اولین نامه درخواست کرده اند تا از به رسمیت شناخته شدن اسرائیل توسط شاه ایران جلوگیری کنند که آن مرحوم هم از این موضوع مانع شدند.
وی افزود: دومین نامه هم خواستار کمک هایی از جانب آیت الله بروجردی به آوارگان فلسطینی است که نسبت به آن اقدام شد. اما موضوع مهم در خصوص شخصیت ایشان این است که در مسائل مختلف و در همین قضیه فلسطین معقول وارد می شدند و با دوری از حرکت های تند، کارهای معقول و عملی را در نظر می گرفتند.
آیت الله بروجردی ادامه داد: در دوران رضاخان حوزه علمیه قم با تمام قوا کوبیده شد ولی ایشان با روشی که داشتند این حوزه محدود را گسترش دادند به گونه ای که در آن روزگار به بزرگ ترین حوزه جهان شیعه تبدیل شد. در زمان رحلت آیت الله بروجردی تعداد طلاب این حوزه به هفت هزار نفر رسیده بود و این در حالی است که وقتی ایشان وارد این حوزه شدند این تعداد به هزار نفر نمی رسید.
**تبلیغ از ثمرات آیت الله بروجردی بود
وی با بیان اینکه تبلیغ از ثمرات مرحوم آیت الله بروجردی بود گفت: امام راحل نیز در اعتلای انقلاب اسلامی از این روش بهره گرفتند ایشان در حوزه مسئله تبلیغ را به خوبی جا انداختند، موضوعی که اهمیتش شاید در آن دوران به خوبی احساس نمی شد ولی در ادامه ارتباطی عمیق بین حوزه و مردم از آن ناشی می شود که خود این موضوع در جریان انقلاب در خدمت امام راحل قرار گرفت.
آیت الله سید محمد جواد علوی بروجردی افزود: یعنی در زمانی که بنیانگذار انقلاب هیچ رسانه ای در اختیار نداشتند از طریق همین تبلیغ، طلبه ها صحبت هایشان را به نقاط مختلف ایران نشر می دادند.
**شخصیت های علمی و موجه حوزه در بلاد مختلف مستقر شوند
وی با اشاره به حمایت این استاد برزگوار از شخصیت های علمی گفت: مساله دیگر که امروز متاسفانه کم رنگ شده این است که مرحوم آیت الله بروجردی بزرگانی از حوزه که شخصیت های علمی و موجه بودند در مراکز استان ها و شهرستان ها مستقر و حمایت می کردند.
وی افزود: این افراد گاها کسانی بودند که رساله نوشتند و در پی حضور در نقاط مختلف منشاء اثر می شدند و همین موضوع بعدها در زمان انقلاب باعث شد تا وقتهایی که اینجا در قم تصمیمی گرفته می شد به واسطه اطلاع این شخصیت ها در بلاد مختلف تمام مملکت تهییج می شد و این زیربناهایی است که مرحوم آقای بروجردی استوار کردند.
وی در ادامه با توجه به نوع برخورد با حوزه در زمان رضاخان افزود: گاهی از اوقات اشکال می شود که چرا آن مرحوم قیام نکرد، خود ایشان در جواب این موضوع گفته بودند که قیام باید بر دوش افرادی باشد که توان اداره داشته باشند، وقتی ما می توانیم قیام کنیم که بتوانیم مردم را اداره کنیم.
آیت الله سید محمد جواد علوی بروجردی افزود: جهان بینی ایشان باید مورد توجه قرار گیرد و به نظرم بسیاری از ویژگی های ایشان باید دنبال شود. مثلا همین حرکت که شخصیت ها را در بلاد و شهرها استوار کنیم و حمایت کنیم از آنها، الآن بلاد ما نوعا خالی شده، امروز حتی بلادی که روزگاری حوزه ای بزرگ بودند در ایران از چنین شخصیت هایی خالی شده است.
وی با بیان اینکه اهمیت مساله تبلیغ امروز از زمان مرحوم آیت الله بروجردی بیشتر است گفت: ولی امروز کم رنگ شده است، نهادهایی هستند برای این موضوع اما مجموعه اینها کار آن زمان آقای بروجردی را نمی توانند انجام دهند.
وی بیان داشت: نظامی که آن زمان این شخصیت ها را به بلاد مختلف می فرستاد امروز کم رنگ شده و انصافا مردم هم در آن دوران نسبت به شخصیت هایی که از حوزه قم به عنوان فرستاده آقای بروجردی به این بلاد اعزام می شدند با جان و دل استقبال می کردند همچنین بسیاری از این افراد که برای تبلیغ به این بلاد رفتند در آنجا ماندگار شدند چون مردم به آنها علاقه داشتند، امروز متاسفانه این حالت کم شده است.
وی تصریح کرد: مشکلی که ما امروز داریم، تقریب آیت الله بروجردی که باعث صدور آن فتوای مهم در الازهر شد. آن زمان با الازهر به عنوان مهم ترین نهاد علمی در میان اهل تسنن ارتباط پیدا می کند و آنجا مجلس تقریب درست می کنند. این مجلس برای این بود که مهمات دنیای اسلام در آن بررسی شده و نظر داده شود که مثلا چه مذهبی باطل یا حق است و یا اینکه چه فتوایی باید صادر شود در دنیای اسلام.
وی افزود: آقای بروجردی رفت و متاسفانه من باید بگویم که تقریب هم با ایشان مُرد. یعنی کسی تقریب را دنبال نکرد. در این باره آقای طنطاوی شیخ سابق الازهر در بحرین در یک کنگره ای در همین موضوع تقریب حضور داشتند و آنجا به من گفت: (چرا گذاشتید تقریب تعطیل شود، اگر تقریب تعطیل نشده بود، امروز ما گرفتار وهابیت و سلفی ها نبودیم. سلفی ها و وهابیت دشمن دشمن ما و شما هستند، چرا گذاشتید تقریب تعطیل شود؟)
وی خاطرنشان کرد: آقای طنطاوی می گفت ببینید در آن زمان با وجود قطع روابط بین مصر و ایران روابط الازهر با قم گرم و مداوم ادامه داشت. ایشان این مسئله را به این شکل توصیف کردند که (شخصیت آیت الله بروجردی به قدری عظیم بود که روی روابط سیاسی سایه انداخته بود). تقریب به این شکل باید صورت گیرد.
آیت الله سید محمد جواد علوی بروجردی در ادامه گفت: البته علاوه بر اینکه ما گذاشتیم تقریب بمیرد، (جمال عبدالناصر) هم الازهر را تضعیف کرد و آن را از یک جهانی در میان اهل تسنن به یک وزارتخانه و یا یک مقام محلی مصری تنزل داد.چون به مصلحت حکومت عبدالناصر نبود که اینها به همان قدرت باقی بمانند. و در این میدان خالی 'شمتی سلفیِ وهابی' و پیروان ابن تیمیّه و بی سواد که هیچ شانی در دنیای اسلام نداشتند،امروز متاسفانه باید بگوییم که زمام دنیای اسلام را در دست گرفته اند.
وی بیان داشت: داعش یکی از آثار آنهاست و اگر نبود فداکاری مامورین امنیتی و نظامی و انتظامی ما همان بساطی که در پاکستان و افغانستان است، الآن در ایران هم پهن بود. و این واقعیت است که باید قبول کنیم.
**آیت الله بروجردی به تولیدات طلاب اهتمام داشتند
آیت الله سید جمال الدین دین پرور رییس بنیاد نهج البلاغه نیز در گفت وگو با ایرنا به نقل خاطره ای از آیت الله بروجری پرداخت و گفت: در سن 20 سالگی کتابی با عنوان نهضت بانوان نوشته بودم که برای اظهار نظر آیت الله بروجردی به حضورش رفتم که در این زمان ایشان با علما مشغول گفت و گو بودند در این حال کتاب بنده را مورد مطالعه قرار دادند.
وی افزود: برای من که یک طلبه جوان بود بسیار جالب بود که ایشان با این دقت به مطالعه کتاب من پرداخته اند همچنین برای تشویق و ترغیب من برای تحقیق و پژوهش هدیه ای هم جهت تالیف این کتاب به من اهدا کردند.
آیت الله دین پرور با اشاره به اینکه آیت الله بروجردی از اساتید درس خارج فقه بودند گفت: در کلاس درس این استاد ارجمند شرکت می کردیم و از علم و دانایی ایشان بهره مند می شدم.
وی افزود: در زمانی که طلبه بودم آیت الله بروجردی با پدرم در رفت و آمد بودند و جلساتی را نیز با یکدیگر برگزار می کردند که برای من اخلاق و رفتار ایشان جای تامل داشت.
آیت الله سید حسین طباطبایی بروجردی در سال 1254 در بروجرد متولد شد و در دوران زندگانی خویش با تحصیل علوم اسلامی و تبلیغ آموزه های دینی و مرجعیت شیعه به مدت 15 سال سرانجام در سال 1340شمسی در سن 86 سالگی بر اثر بیماری قلبی درگذشت و پیکرش در حرم فاطمه معصومه(س) به خاک سپرده شد.
مراسم بزرگداشت ارتحال این عالم ربانی امشب بعد از نماز مغرب و عشا در مسجد اعظم حرم کریمه اهل بیت(ع) با حضور دلدادگان برگزار می شود.
گزارش: فرزانه پیری
منبع : ایرنا
