به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبر قم ، توسعه، پیشرفت، رفاه عمومی! واژه‌هایی که بارها و بارها در میان صحبت‌های مسئولان و مردم رد و بدل می‌شود اما کمتر کسی شاید دقت نظر داشته باشد که این مفاهیم در غایت امر چه معانی را با خود به همراه دارند. غالبا نیز از این واژه‌ها برداشت‌های اقتصادی صورت می‌گیرد و مثلا شاخص توسعه و رفاه را با کاهش نرخ تورم و افزایش دست مزدها می‌سنجند.
اگرچه و بدون شک بخش عمده‌ای از توسعه و پیشرفت و رفاه مربوط به بهبود شاخص‌های اقتصادی است اما واقعیت امر آن است که شاخص‌های دیگری نیز در رفاه اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی شهروندان دخیل هستند. شاید بتوان گفت اصلی‌ترین هدف پیشرفت در حوزه اقتصاد و توسعه عمران، بهبود کیفیت زندگی مردم است. اما شاید این عبارت نیز نیاز به تصریح بیشتر داشته باشد. بهبود زندگی مردم به چه معناست؟ در نگاه اول اینکه فرد فرد جامعه بتوانند نیازهای اولیه خود مانند خوراک، پوشاک، مسکن و ... را تامین کنند و در مرحله دوم بتوانند نیازهای معنوی خود مانند کمال ، رشد استعداد و ... را پاسخگو باشند.
اما مهمترین مسئله آن است که تمام این فرایند پاسخ به نیازها در یک مکان روی می‌دهد و آن جایی به نام شهر است. امروز قریب به 70 درصد مردم ایران در سطح شهرها سکونت دارند و اگر قرار باشد بهبودی در کیفیت زندگی مردم روی دهد این کیفیت و شاخص‌های آن باید در زندگی شهری به منصه ظهور برسد.
هوای پاک، فضای عاری از آلودگی‌های صوتی ، آسایش در بهره مندی از خدمات شهری، احساس امنیت، دسترسی به شغل مناسب و ... همه نیازهایی اولیه‌ای است که امروز در زندگی شهری وجود دارد و باید از سوی مسئولان پاسخ درخور شانی داده شود.
در این میان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی زندگی شهری بهبود و توسعه حمل و نقل عمومی است. امروز اغلب کلانشهرهای کشور ما با چالش‌های ترافیکی مواجه هستند که این مسئله به طور جدی زندگی شهروندان را با مشکل مواجه کرده است و این نقیصه در شهری با توسعه نامتوازن در قم شرایط حاد‌تری را دنبال می‌کند. شاید در نگاه اول ترافیک در معابر قم تنها یک راه بندان ساده به حساب بیاید اما تحقیقات نشان می‌دهد که این مسئله در افزایش آلودگی هوا و صدا، خستگی، تشدید نزاع‌های خیابانی و ده‌ها چالش روزمره زندگی شهری دخیل هستند و اگر بخواهیم بخش عمده‌ای از چالش‌های زندگی شهروندی را رفع کنیم و به عبارت دقیق تر به توسعه و پیشرفت نائل شویم یکی از مهمترین راهکارها توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی است.
در چند سال اخیر نیز نگاه مدیران شهری به این موضوع کامل تغییر یافته است و به عنوان مثال در پایتخت امروز بخش عمده ای از سفرهای درون شهری از طریق خطوط مترو و بی آر تی صورت می‌گیرد که این مساله هم احساس رضایت بیشتری برای شهروندان پدید آورده است و هم مانع از تشدید معضل ترافیک در کلان شهر تهران شده است.
در شهر قم نیز برنامه‌های متعددی برای توسعه حمل و نقل عمومی در نظر گرفته شده است. اگرچه برخی از این طرح‌ها همچون منوریل و مترو با چالش‌های مالی مواجه هستند اما عزم مدیریت شهری قم بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی است که این موضوع ارتقاء در کیفیت زندگی شهروندان در این شهر مهم را نوید می‌دهد.
اخیرا نیز در راستای بهبود وضعیت حمل و نقل عمومی قم فاز دوم طرح تحول شبکه خطوط اتوبوسرانی این شهر به حالت اجرایی درآمده است که انتظار می‌رود بر اساس این طرح بسیاری از مشکلات حمل و نقل عمومی در قم برطرف شود.
آنطور که مسئولان عنوان می‌کنند در سال 90 سهم و اندازه حمل و نقل عمومی درون شهری در کشور حدود 40 درصد بوده و 10 درصد نیز به مترو و قطار شهری اختصاص داشته است اما در شهر قم و با توجه به عدم راه اندازی مترو و منوریل تقریبا نیمی از سفرهای درون شهری از طریق ظرفیت ناوگان اتوبوسرانی صورت می‌پذیرد.
البته و خوشبختانه در سال‌های اخیر گام‌های خوبی در حوزه برون سپاری ناوگان حمل و نقل عمومی در شهر قم صورت گرفته است و اکنون تقریبا تمام ظرفیت اتوبوسرانی شهر قم با استفاده از توان بخش خصوصی به پیش می‌رود و از سوی دیگر این مسئله ضمن افزایش کیفیت خدمات، رشد کمی اتوبوس‌ها را نیز در پی داشته است و اکنون ناوگان اتوبوسرانی قم به مرز 300 دستگاه اتوبوس درون شهری نزدیک شده است.
اکنون 17 خط درون شهری و 8 خط برای پوشش سفرهای حومه شهر در قم تعریف شده و 137 دستگاه مینی‌بوس نیز به ناوگان حمل و نقل عمومی اضافه شده است.
در همین زمینه مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی شهرداری قم معتقد است: بخش خصوصی ظرفیت‌های بسیار گسترده ای برای بهبود خدمات حمل و نقل عمومی را داراست و می‌توان از طرح‌هایی نیز برای تشویق شهروندان برای مشارکت در این طرح‌ها بهره‌گیری کرد.
سعید امراللهی با اشاره به راه انداز ی و توسعه پایانه‌های درون شهری خطوط اتوبوسرانی در برخی از مناطق همچون پردیسان گفت: در برخی مناطق نیز ایستگاه‌های وی ای پی در نظر گرفته شده است که خدمات مطلوب‌تری را به شهروندان ارائه می‌دهند.
وی با تاکید بر افزایش سفرهای درون شهری در قم با استفاده از ظرفیت ناوگان اتوبوسرانی افزود: شهر قم جمعیتی بالغ بر یک میلیون نفر دارد و این جمعیت حداقل بیش از 700 دستگاه اتوبوس مدرن نیاز دارد که تقریبا دو برابر وضعیت فعلی است.
مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی شهرداری قم با تاکید بر اینکه فاز نخست تحول در شبکه اتوبوسرانی از سال 93 آغاز شده است، گفت: با این برنامه‌ها میزان مشارکت مردم برای استفاده از خدمات اتوبوسرانی به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت.
در همین زمینه اصغر زاهدی‌نیا کارشناس مسائل شهری نیزبا اشاره به اینکه افزایش استفاده از خدمات حمل و نقل عمومی فاز نخست نیازمند بهبود اتوبوس‌ها است، افزود: تا زمانی که این ناوگان به تجهیزات روز مجهز نباشد و از بهداشت و نظافت کافی برخوردار نشود مردم هم استقبال چندانی از این شبکه نخواهند داشت.
وی با اشاره به اجرای طرح اتوبوس‌های تندرو در تهران که توانست نظر مجامع بین‌المللی مدیریت شهری را نیز به خود جلب کند گفت: خوشبختانه در این سامانه از مجهزترین اتوبوس‌ها با استانداردهای جهانی استفاده شده است که همین مسئله رغبت شهروندان برای استفاده از این خدمات را افزایش می‌دهد.
زاهدی‌نیا به موضوع راه‌اندازی city payها نیز اشاره کرد و گفت: امروز ضرورت دارد تا موضوع پرداخت الکترونیک برای استفاده از خدمات شهری توسعه پیدا کند تا سهولت و سرعت در ارائه خدمات افزایش یابد.
البته در سال‌های اخیر استفاده از کارت‌های الکترونیک برای پرداخت کرایه در حمل و نقل شهری در بخش اتوبوسرانی به صورت مطلوب به اجرا درآمده و با توجه به ارائه تخفیف‌ها در این زمینه، شهروندان قمی نیز استقبال خوبی از این طرح داشته‌اند. البته در تاکسی‌ها هم قرار بود که این طرح اجرا شود که هنوز خبری از آن نیست.
این کارشناس مسایل شهری همچنین به مساله تامین مالی توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی نیز اشاره کرد و گفت: برخی فکر می‌کنند برای هر گامی در حوزه شهری باید منتظر کمک‌های دولتی ماند در حالی که با اندکی خلاقیت و تعریف پروژه‌هایی با صرفه اقتصادی می‌توان از ظرفیت عظیم سرمایه‌های بخش خصوصی استفاده کرد.
باید عنوان کرد که امروزه یکی از مصداق‌های بارز توسعه به معنای عام و اخص آن در حوزه شهری منوط به توسعه حمل و نقل عمومی است. در این میان در گام اول ضرورت دارد تا کیفیت ارائه خدمات در ناوگان اتوبوسرانی با به روزرسانی اتوبوس‌ها افزایش یابد و از سوی دیگر از فناوری‌های نوین پرداخت الکترونیکی برای سهولت در کار بهره‌گیری شود.
از سوی دیگر باید هرچه سریع‌تر موانع پیش روی طرح‌هایی همچون مترو قم که بعضا به دلیل ناهماهنگی دستگاه‌های اجرایی پدید می‌آید برداشته شود تا بخشی از فشار متقاضیان از ناوگان اتوبوسرانی به مترو منتقل شود.
در این میان اما نکته مهم ضرورت بهره‌گیری از ظرفیت بخش خصوصی برای توسعه خدمات مدیریت شهری است. اخیرا در شرایط کنونی که بازار مسکن در یک رکود به سر می‌برد و درآمد شهرداری‌ها از محل عوارض ساخت و ... به پائین‌ترین سطح خود رسیده است شهرداری‌ها می‌توانند با برون سپاری خدمات شهری هم توسعه شهری را رقم بزنند و هم اینکه فضا برای سرمایه‌گذاری مولد را پدید آورند. امید داریم در فازهای آتی توسعه خطوط حمل و نقل عمومی در شهر قم از این ظرفیت‌ها بیش از گذشته استفاده شود.
=============
گزارش از سمیه رضایی
منبع : فارس
